REVIEW SÚNG, VI TRÙNG VÀ THÉP (GUNS, GERMS, AND STEEL)
Cuốn này mình mua 5 năm trước nhưng đọc nửa chừng thì bỏ, sau 5 năm sau khi mua tác phẩm khác (Sụp Đổ) cùng tác giả thì mới đọc lại nó, đọc xong phải nói là khá ngợp vì có tận ~700 trang (dài) cùng lượng kiến thức đồ sộ, đa ngành của nó liên quan nhiều lĩnh vực như lịch sử, địa lý, sinh học, ngôn ngữ, nhân chủng học, sinh học tiến hóa, di truyền học, sinh thái học.
Nội dung cơ bản của nó là diễn giải lược sử 13.000 năm trước để giải đáp câu hỏi tại sao có những vùng/ lãnh thổ lại tỏ ra thành công áp đặt được những vùng/ lãnh thổ khác trong quá khứ 13.000 năm trước đến hiện nay.
- Nội dung của nó thì không có gì mới mẻ vì trước đó cũng có những người khác viết về nội dung này. Tuy nhiên cách đặt vấn đề học thuật của tác giả khá hấp dẫn, độc đáo khi đi truy ngược lại những cách giải thích trước đó. VD : Trong quá khứ, các thực dân Châu Âu đã thành công trong việc tiêu diệt các dân tộc, quốc gia châu Mỹ bản địa rồi Jared Diamond (tác giả) lại đặt câu hỏi ngược tại sao những dân tộc, quốc gia Châu Mỹ bản địa lại không đô hộ ngược lại Châu Âu rồi từ đó ông không đi lối mòn là đề cập nguyên nhân trực tiếp như những người khác, mà đi đường vòng để dựa trên nhiều phương diện lĩnh vực từ ngôn ngữ, khảo cổ, lịch sử, địa lý,... để tìm cái lí do căn nguyên, tận gốc, sâu xa nhất mà tưởng chừng ko có tác động cụ thể rõ rệt song thực tế nó lại âm ỷ ngày càng gây nên sự khếch đại không tưởng cho những lí giải đó (nghe giống hiệu ứng cánh bướm - 1 con bướm ở Texas gây lốc xoáy tận Brazil).
- Tác giả không dựa lối mòn thiên kiến cảm tính dân tộc tính (dân tộc A thông minh hơn B nên mới phát triển bla bla) mà những người khác hay sa đà vào (theo mình điều này khá hợp lý, vì ở đâu cũng có người này người kia, người thông minh). Mà dựa hẳn vào nhiều phương diện, lĩnh vực, môi trường môi sinh (Nói như vậy không có nghĩa là tác giả phủ nhận hẳn sẽ có những trường hợp kiệt xuất cá nhân lãnh đạo xuất hiện).
- Tác giả còn phân tích cả những dân tộc, vùng đất xa xôi mà chưa mấy ai làm rõ như New Guinea, Polynesia, Châu Phi.
- Giải đáp những câu hỏi được nêu ra trong sách là rất khó. Vì nó quá vĩ mô lại xuyên suốt chiều dài thời gian tận 13.000 năm, tác giả phải tổng hợp từ nhiều góc nhìn khách quan, rồi phải phân tích tại sao như vậy để đối chiếu, đúc kết cả mấy năm mới ra được. Ngoài ra còn có những biến động ngoại lai vấn đề chồng chéo cần phải tổng hợp & phân tích cho nên chính tác giả cũng phải nói rằng nó chỉ cùng lắm là SƠ LƯỢC 1 cái nhìn toàn cảnh khái quát có thể. Cho nên nó không phải là 1 cuốn Thánh Kinh Vạn Năng có thể giải đáp hết tất cả.
- Sách đoạt giải Pulitzer danh giá năm 1997. Là nguồn cảm hứng dựa theo để Yuval Noah Harari viết Sapiens: Lược sử về loài người khá nổi hiện tại.
- Tác giả có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực ghiên cứu sinh học - địa lý - môi trường do xuất thân từ gia đình ít nhiều có liên quan đến những lĩnh vực đó. Bản thân ông cũng có từng đi thực địa khảo sát, chu du nhiều châu lục, thậm chí sống nhiều năm ở những nơi tận cùng thế giới (như đảo New Guinea, đảo Phục Sinh).
View attachment 926101