Nếu các fen có những dấu hiệu sau đây, thì chia buồn với các fen rằng các fen có thể đang là nô lệ của Dopamin
1. Không thể tập trung hoàn toàn đọc một cuốn sách trong vòng 30p-1 tiếng
2. Không thể tập trung suy nghĩ hoàn toàn để xem một tập phim.
3. Không thể tập trung toàn hoàn để xem một bài giảng nào đó.
4. Cảm thấy khó chịu và muốn tua khi xem video nào đó quá dài 15-30 phút, chỉ muốn xem các video ngắn dưới 1 phút nội dung nhanh chóng, cuốn hút.
5. Cảm thấy khó chịu khi đi thang máy, đi bộ, hoặc chờ đợi mà không được mở điện thoại ra lướt facebook, tiktok hoặc xem gì đó.
6. Nhanh mất cảm giác vui vẻ hứng thú, thấy mọi thứ nhàm chán vô vị. Mất cảm hứng động lực làm việc và học tập, trí nhớ giảm sút.
7. Không thoải mái và kiên nhẫn khi đọc những tin tức dài, chỉ thoải mái khi đọc những tin tức ngắn vài dòng.
I. Dopamin là gì?
Dopamin là Hormon được tiết ra giúp ta tăng cảm hứng, vui vẻ, hạnh phúc, suy nghĩ tích cực, tự tin vào bản thân. Bình thường Dopamin cơ thể sẽ ở mức cơ bản, khiến ta cảm thấy ở trạng thái trung bình không quá hứng khởi nhưng cũng không chán nản, nhưng người trầm cảm do gen, hay tâm thần phân liệt giai đoạn cuối hoàn thì não tiết ra rất ít hoặc hoàn toàn không tiết ra dopamin khiến họ chán nản muốn tự tử, nghĩ tiêu cực, không muốn làm gì cả. Hoặc rối loạn cảm xúc lưỡng cực thể hưng cảm có lượng Dopamin tiết ra nhiều, nên luôn cảm thấy tràn đầy năng lượng, tài giỏi, siêu sao, vui vẻ lạc quan quá mức...Dopamin có đặc điểm là càng dùng liều cao thì ngưỡng cơ bản càng tăng lên, và càng dùng liều cao thì sau đó lượng dopamin sụt giảm sau đó tỉ lệ thuận với liều lượng.
Ví dụ 1: Dopamin ban đầu của bạn là 100%, bạn hút 1 đièu thuốc lá sẽ tăng được lên 200% dopamin. Lần đầu hút một điều cũng khiến bạn cảm giác đủ phê, nhưng dần ngưỡng Dopamin cơ bản sẽ tăng lên 150%, thì hút 1 điếu sẽ không phê như ban đầu, và bạn phải tăng số lượng điếu hút lên. Ngoài ra, sau lượng Dopamin tăng sau hút thuốc,tiếp theo nó sẽ sụt giảm xuống chỉ còn 60-70%, cơ thể thấy khó chịu, bức bách, phải tìm để hút tiếp. Mai thúy thì càng kinh khủng hơn, nó có thể tăng lên 1000% và sụt giảm sau dùng có thể về 20-30%, ngưỡng cơ bản tăng lên 500%, cơ thể cực kì thèm khát, không chịu nổi.
Ví dụ 2: Ở những người tâm thần phân liệt, họ bị rối loạn gen tiết Dopamin, tức là Dopamin luôn bị tiết quá mức rất rất nhiều, nên giai đoạn đầu triệu chứng hay gặp như hoang tưởng ảo giác, nghĩ mình như là một siêu sao, thần tiên, cứu thế, thần đồng thiên tài, kích động...Dần dần sau một thời gian, khi não bộ tiết quá nhiều tới mức cạn kiệt mất chức năng, tới giai đoạn di chứng như mất thích thú với mọi điều, lười vệ sinh vận động tắm rửa, không muốn làm gì cả chỉ nằm lì một chỗ, cảm xúc cùn mòn vô cảm, không có khả năng ghi nhớ tập trung.
Dopamin là tốt nếu nó tiết liều vừa phải như một cách để tăng động lực phát triển bản thân, kiếm tiền, hoặc làm những việc có lợi cho sức khỏe như thể dục, đọc sách...
Dopamin là hại nếu nó được tiết với liều cao, khiến bản thân bị lệ thuộc Dopamin và mất động lực, lúc nào cũng cảm thấy chán nản nếu không được kích thích bởi những thú vui mang lại Dopamin liều cao, không còn cảm giác vui với Dopamin liều thấp.
Ví dụ 3: Khi bạn dùng Dopamin liều cao trong một thời gian dài, thì ngưỡng Dopamin ngưỡng cơ bản của bạn sẽ tăng lên, vì thế những kích thích Dopamin liều thấp sẽ không làm cho bạn hứng thú và tập trung vì không vượt lên được ngưỡng cơ bản, phải cần liều cao liên tục và ngưỡng ngày càng tăng lên. Ví dụ như mai thúy có thể tăng cực cao dopamin nên gây cảm giác phê pha, lần đầu chỉ cần một chút, nhưng sau phải thêm dần số lượng thì mới có cảm giác phê, tương tự thuốc lá cũng vậy. Hoặc tương tự như xem phim, video youtube: ban đầu bạn hoàn toàn có thể thoải mái tận hưởng lượng Dopamin tăng dần khi xem các video dài 30p-1 tiếng, nhưng khi thường xuyên xem các video hấp dẫn chỉ 1-2p, nên dopamin tăng tức thời nhanh hơn, khiến bạn mất kiên nhẫn khi xem video dài...
Ví dụ 4: Khi bạn dùng Dopamin liều cao như nghiện xem porn và fap, mới đầu chỉ cần phim "nhẹ đô" bạn đã thấy phê rồi, nhưng sau đó bạn phải cần những phim càng ngày càng "nặng đô" dần thì mới thấy kích thích mạnh. Khi đó, trước đây bên ngoài chỉ cần kích thích nhẹ nhàng như nắm tay bạn gái, hay nhìn người nào đó hở hang là "thằng em" cứng ngắt, nhưng sau khi nghiện porn nặng và fap nhiều thì những điều đó không làm bạn hào hứng như trước được vì ngưỡng Dopamin cơ bản tăng lên cao hơn, dần dần càng lậm sâu thì khi chinh chiến với ny hay vợ mình thì rất dễ RL cương dương khó lên, hoặc lên một chút là xìu, vì segg thật ngoài đời không thể cuốn và kích thích mạnh như xem porn chuyên nghiệp nặng đô + fap. Ngoài ra, khi xem porn và "tích xuân" thì Dopamin chạm đỉnh rồi tụt rất sâu theo nguyên lí trên, nên sau đó thường đầu óc trống rỗng, chán nản, thấy tội lỗi, không có động lực và sự tập trung để học tập làm việc.
->Khi đã nghiện Dopamin liều cao nên khi không có bạn sẽ cảm giác chán, bồn chồn, khó tập trung hứng thú hoàn toàn với một việc nào đó nếu không được kích thích. Và bạn chỉ có thể cai nếu ngưng tiếp xúc, tập sử dụng Dopamin liều thấp, hoặc tập "làm quen với sự nhàm chán" khoảng 15-30 ngày, thì khi đó chỉ những kích thích nhỏ nhoi cũng làm bạn cảm thấy thú vị hứng thú, cơ thể tập trung hơn, dễ ngủ hơn, làm việc năng suất hơn, trí nhớ được cải thiện.
Những thứ mang lại Dopamin liều thấp: Thể dục thể thao, bản thân đạt được thành tích nào đó hoặc tốt hơn mỗi ngày, bản thân kiếm được ra nhiều tiền, đọc sách-đọc truyện, nghe nhạc...
Những thứ mang lại Dopamin liều cao (thứ tự tăng dần): ăn uống mất kiểm soát, lướt mạng xã hội, tiktok youtube fb short, game, cafe-rượu-thuốc lá, xem xiếc/fap, mai thúy...
Những điều này tiến triển thầm lặng để ta không phát hiện ra rằng con người mình đang dần bị thui chột tệ hại đi, não bộ ngày càng kém đi.
II. Những điều nên tránh để cải thiện
1. Loại bỏ multiple: Chỉ tập trung vào làm một việc duy nhất tới khi xong: ăn ra ăn, xem phim ra xem phim, học ra học...Ví dụ: Không kiểu chạy thể dục thì đeo tai nghe nghe nhạc, không học tập thì bật nhạc nghe, không xem phim hay tivi khi đang ăn... Bởi vì Dopamin có tính cộng gộp, bạn chơi "đá" + segg thì lượng dopamin sẽ tăng cao hơn là bạn chỉ chơi một thứ.
2. Không dùng mạng xã hội(fb, instagram, threads...) để giết thời gian, lướt một cách tràn lan mà chỉ dùng mạng xã hội có mục đích: Tìm hiểu thông tin nào đó, liên lạc công việc.
3. Không lướt xem vô mục đích các video ngắn như tiktok, youtube short, facebook short. Chỉ xem khi bản thân đang cần tìm hiểu một vấn đề gì đó và gõ nó ra tìm kiếm, xem xong là dừng.
4. Không xem "xếch", không fap, nếu qh vợ chồng thì điều độ(2-3 lần/1 tuần)
5. Không chơi game, loại bỏ các chất gây nghiện như thuốc lá, rượu bia, cafe, mai thúy...
III. Những điều nên làm
1. Nên tập thiền 10p trước khi dậy hoặc 10p trước khi đi ngủ để não tăng sự tập trung, làm quen với cảm giác thiếu vắng Dopamin liều cao.
2. Tập thể dục 30p/ngày. Đây là hoạt động tăng Dopamin nhưng có lợi cho sức khỏe, và nó cũng không phải Dopamin liều cao, gây hại mà giúp tăng thêm hứng thú, vui vẻ, yêu đời hơn.
3. Đọc sách hoặc nghiên cứu tài liệu 30p-1 tiếng/1 ngày.
4. Dành cho bản thân thời gian lặng suy ngẫm, quan sát, nghỉ ngơi hoàn toàn.
Hi vọng sau bài viết này, nếu ai đang mắc phải tình trạng như vậy sẽ áp dụng và giải quyết được vấn đề bản thân.
Tài liệu mình tham khảo:
1. Giáo trình tâm thần học ĐHYHN, Giáo trình tâm thần học HVQY.
2. Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence-Giáo sư, bác sĩ tâm thần học Anna Lembke
, nói thì dễ nhưng cai 1 cái gì đó thì không dễ , phải có nghị lực lớn và quyết tâm vượt qua mấy phản ứng do nghiện nó gây ra 
