Cuối tuần rảnh rỗi, mình giải thích một khái niệm mà đại đa số các bạn còn mù mờ, lâu lâu lại có bạn hỏi, nhưng chưa thấy bạn nào trả lời đúng trọng tâm. Thật ra đây chỉ là một khái niệm cơ bản, được trình bày trong giáo trình của các bạn ngành tài chính, nhưng chắc các bạn ấy không vào đây, nên thôi mình múa rìu qua mắt thợ vậy, bạn nào biết rồi, thì coi như bỏ qua, đừng cà khịa mình nhé.
(bro CFA ở trên cũng đừng cười mình nhé)
Tại sao chia cổ tức bằng tiền xong, lại trừ vào giá? Thế thì coi như có được đồng nào đâu? Đấy là chưa kể còn bị lõm thêm 5% thuế TNCN.
- Giả sử lãi suất NH là 12%/năm, mãi mãi.
- Bạn có một cuốn sổ tiết kiệm 100tr, gửi mãi mãi, mỗi năm trả lãi 1 lần, vào ngày 31/12 hàng năm, với lãi suất là 12%/năm luôn.
- Vào một ngày đẹp trời nào đó, có người muốn hỏi mua cuốn sổ tiết kiệm của bạn, hoặc vào một ngày xấu trời nào đó, bạn đột nhiên cần tiền, mà rút tiết kiệm sớm, thì sẽ bị phạt, hoặc không cho rút, vậy bạn sẽ bán cuốn sổ tiết kiệm đó với giá bao nhiêu?
Câu trả lời là, tùy thuộc vào thời điểm bạn bán.
Nếu bây giờ là tháng 11, bạn có bán cuốn sổ đó với giá 100tr hay không, hiển nhiên là không, cùng lắm đi vay lãi thằng bạn nào đấy, bảo tháng sau rút tiết kiệm tao trả cho, rồi mời mày thêm bữa nhậu giá 1tr, vẫn còn lời chán.
Vậy giá trị hợp lý của cuốn sổ tiết kiệm tại 1 thời điểm bất kì trong năm là bao nhiêu?
12%/năm = 12tr/năm = 1tr/tháng, vậy cứ mỗi tháng, cuốn sổ tiết kiệm của bạn sẽ tăng giá trị lên 1tr, bán vào tháng thứ mấy, thì tăng lên chừng ấy triệu, còn muốn tính chi li, thì chia ra từng ngày thôi.
Đồ thị giá trị của cuốn sổ tiết kiệm sẽ có dạng như sau:
View attachment 135714
Hoàn toàn tương tự, giả sử có 1 cổ phiếu nào đấy giá 100k, mỗi năm trả cổ tức 12k, vào ngày 31/12 hàng năm, thì đồ thị giá của nó cũng phải y hệt thế, trong một thị trường hoàn hảo, nghĩa là ai cũng hiểu biết về tài chính.
Do đó, khái niệm "mua cổ phiếu để ăn cổ tức", với hi vọng đến ngày chia cổ tức xong, giá nó vẫn thế, là hoang đường.
Tất nhiên không bao giờ hoàn hảo, nên sẽ có nhiều yếu tố tác động, đồ thị của nó không hoàn toàn tuyến tính như thế kia, nhưng có một điều chắc chắn, là chia cổ tức xong, thị giá của nó phải giảm một phần tương ứng.
Nếu bạn vẫn cảm thấy khó chịu vì lý lẽ này, vậy thử xem một phản ví dụ nhé:
- Giả sử có 1 công ty có 10tr cổ phiếu, mỗi cổ phiếu giá 15k, ứng với vốn hóa 150 tỷ.
- Tài sản ròng của công ty cũng là 150 tỷ, coi như công ty đang được định giá đúng.
- Một ngày đẹp trời nào đó, tổng giám đốc nổi hứng bán toàn bộ tài sản, thu được 150 tỷ, đem toàn bộ số tiền đấy, chia cổ tức, mỗi cổ phiếu được 15k, vậy chia xong, giá cổ phiếu có còn là 15k nữa không? nếu còn, thì bạn có thấy điểm gì vô lý không?, một công ty không còn tí tài sản nào cả, mà cổ phiếu giá 15k : D, có mà điên, giá phải là 0k mới đúng, nghĩa là bằng đúng phần giá cổ phiếu trừ đi cổ tức.
- Một cách tương tự, nếu chia cổ tức bằng cổ phiếu, mà giá không đổi, thì một công ty cứ mỗi tháng chia cổ tức x2 một lần, 1 năm sau tổng vốn hóa tăng lên 2^12 lần, làm giàu không khó : D
Vậy nguyên lý ở đây là gì, hành động chia cổ tức, không phải là hoạt động kinh doanh, nên không làm tăng thêm giá trị cho công ty, chỉ là tiền chuyển từ tay người này sang tay người khác, do đó, trước và sau khi chia cổ tức, tổng số tiền phải là như nhau.
Ví dụ cụ thể:
1 - VNM chia cổ tức 2k bằng tiền, giá hiện tại là 110k, thì sau khi chia, giá điều chỉnh sẽ là 108k, ez.
2 - VNM chia cổ tức 2k bằng tiền, 20% bằng cổ phiếu, giá hiện tại là 110k, vậy giá sau khi chia là bao nhiêu.
Giả sử bạn có 100 cp VNM, giá 110k, sau khi chia cổ tức bạn sẽ có 100 x 2k, và 120 cp mới, với giá là P.
Ta có: 100 x 110k = 100 x 2k + 120 x P => P = 100 x 108k / 120 = 90k
Thử lại:
Trước: 100 x 110k = 11,000,000
Sau: 100 x 2k + 120 x 90k = 200,000 + 10,800,000 = 11,000,000
* Ở ví dụ này, mình không đưa thuế TNCN vào cho rối, khi bạn nhận cổ tức bằng tiền, bạn sẽ bị trừ 5% thuế TNCN, cho nên bạn sẽ bị lỗ một khoản tương ứng.
Tóm lại, vậy có nên mua cổ phiếu để ăn cổ tức hay không?
Điều đó không phụ thuộc vào cổ phiếu đó có chia cổ tức hay không, chia bao nhiêu... mà phụ thuộc vào việc công ty đó có tăng trưởng hay không, có làm ăn có lời hay không, những cái đấy mới là yếu tố làm tăng giá trị của cổ phiếu bạn nắm giữ, hay nói cách khác là làm tăng giá trị công ty, chứ không phải việc chia cổ tức làm tăng giá trị công ty.