Thời này mà còn có người tin Giao Chỉ là hai ngón cái chĩa vào giao nhau. Thế thổ dân Nam Mỹ chắc cũng gốc Giao Chỉ.
Về cái gọi là đồng hoá thì ta phải xem lại quá trình đô hộ của Tàu và khái niệm đồng hoá là gì.
Quá trình đô hộ của Tàu có nhiều thời kỳ. Thời Hán tuy có đưa quân sang lập quận huyện nhưng thế lực bản địa vẫn còn rất mạnh. Chắc không nhiều người biết vụ binh lính bản địa Việt trong quân đội Hán thịt lão thái thú rồi đòi triều đình Hán phong một ông Việt lên thay mà triều đình cũng phải chịu đâu nhỉ. Căn bản thời xưa này ý thức về quốc gia của người Việt chưa rõ rệt còn Tàu thì chỉ muốn một vùng đệm phía Nam chứ không muốn và không đủ lực tận diệt văn hoá bản địa.
Sang thời Đường thì văn hoá bản địa biến đổi khi du nhập nhiều yếu tố văn hoá Hán vào. Nhưng hai văn hoá phối trộn thành một cái nét riêng. Nguyên nhân do sự uy hiếp của các vương quốc lân cận như Nam Chiếu, Lâm Ấp đã kéo các tộc người trên đất Giao Chỉ xích lại gần nhau và sự hoà huyết của người Việt bản địa với người Hán di cư.
Lưu ý rằng sự hoà huyết này không biến người Việt thành người Hán mà ngược lại, biến người Hán thành người Việt. Cụ thể như hai ông Lý Bí và Sĩ Nhiếp đều có tổ tiên đằng nội là người Hán nhưng sang Giao Chỉ sống 6-7 đời đã thành người Việt rặt. Cứ tưởng tượng là rõ: một ông người Hán lấy vợ Việt đẻ ra con lai 1/2. Đứa con lấy vợ Việt đẻ ra con lai 1/4, thế hệ tiếp nữa là 1/8. Đến đời thứ 7 là chỉ còn 1/64 là Hán. Nên nhớ dân bản địa thì nhiều, dân di cư có đáng là bao. Và hồi đó chưa có cái kỳ thị chủng tộc, Hán hay Việt cũng đều là người sống trên cùng một mảnh đất, ăn cùng một thứ thóc, đánh nhau với cùng một thứ ngoại xâm (Nam Chiếu, Côn Lôn).
Về sự ảnh hưởng của văn hoá thì văn hoá Hán du nhập đã làm văn hoá bản địa mạnh hơn. Đó là nhờ hệ thống chữ viết. Bằng chữ viết đã ghi chép lại được văn tự để truyền bá. Ngôn ngữ Hán bị người Việt đồng hoá đã thành từ Hán Việt, có cách phát âm, ngữ pháp và thậm chí ngữ nghĩa riêng biệt.
Tóm lại, dù định nghĩa đồng hoá là lai tạo gien biến người Việt thành người Hán hay biến văn hoá Việt thành văn hoá Hán thì chung quy lại việc đó cũng không xảy ra. Chính các yếu tố Hán du nhập sang đã bị đồng hoá thành của người Việt.
Lý do cho việc này không có gì lạ, khi mà văn hoá bản địa mạnh mẽ và sự xâm thực văn hoá ngoại lai không đủ mạnh thì tất nhiên sẽ thành ra như thế. Trên thế giới có chuyện người Norman chiếm nước Anh Saxon rồi vài đời sau thành người Anh.
Sự xâm thực và đồng hoá toàn bộ chỉ xảy ra khi diệt chủng dân bản địa ở quy mô rộng như cách di dân Châu Âu làm với thổ dân da đỏ ấy. Đó mới là đồng hoá.
