Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam thật đáng kinh ngạc, xét đến lịch sử chiến tranh giữa hai nước trong thập niên 60 và 70 thế kỷ trước. Trên thực tế, Việt Nam hiện muốn mua máy bay chiến đấu F-16 Fighting Falcons từ Hoa Kỳ, chứ không phải là tiêm kích từ Trung Quốc.
Các máy bay chiến đấu “Teen Series” của 2 lực lượng Không quân và Hải quân Hoa Kỳ được phát triển trong Chiến tranh Lạnh đã ra đời từ những bài học kinh nghiệm từ cuộc chiến ở Việt Nam. Trong số chúng có General Dynamics F-16 Fighting Falcon và mặc dù nó đã đến quá muộn sau gần một thập kỷ nhưng nó thực sự là sản phẩm của thời kỳ hậu chiến tranh Việt Nam.
Gần 50 năm sau khi cuộc chiến kết thúc, máy bay F-16 có thể sẽ được triển khai tới quốc gia Đông Nam Á này nhưng chúng sẽ không phải là đối thủ của chính phủ hiện tại.
Cấu hình rất hiện đại của F-16 "Viper", đặc biệt là radar AESA tối tân
Vào giữa tháng Tư, các kênh truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin rằng Hà Nội đã đồng ý mua 24 chiến đấu cơ đa năng một động cơ hoặc nhiều hơn mà Lockheed Martin hiện đang sản xuất. Việt Nam có thể mua mẫu F-16V là phiên bản tiên tiến nhất. Động thái này diễn ra khi quốc gia từng là đối thủ của Mỹ đang tìm cách thoát khỏi sự phụ thuộc vào phần cứng quân sự của Nga.
Theo RFA, “khoảng 80% tổng số vũ khí quan trọng” của QĐNDVN đến từ Nga bao gồm cả máy bay chiến đấu. Không quân Nhân dân Việt Nam (VPAF) hiện đang vận hành khoảng 30 chiến đấu cơ Su-22, khoảng 35 chiếc Su-30 và một số ít Su-27. Tất cả chúng đều do tập đoàn Sukhoi (Nga) sản xuất.
Những máy bay chiến đấu cũ kỹ (một số có từ thời Chiến tranh Lạnh) được coi là đã gần hết thời gian phục vụ.
Điều này đã mở ra cho Washington một cơ hội. Năm ngoái, Không quân Hoa Kỳ đã cung cấp 3 máy bay huấn luyện T-6C Texan II cho Việt Nam, lô đầu tiên trong số 12 chiếc được lên kế hoạch.
“Chiếc máy bay T-6 đầu tiên của Không quân Việt Nam thể hiện lời hứa của chúng tôi về việc hỗ trợ nỗ lực hiện đại hóa không quân của các bạn” Tướng Không quân Hoa Kỳ Kevin Schneider - Tư lệnh Lực lượng Không quân Thái Bình Dương phát biểu trong một buổi lễ tại Phan Thiết vào tháng 11 năm 2024.
“Khoảnh khắc này phản ánh cam kết chung của chúng ta đối với hòa bình và pháp quyền trong khu vực”.
Việt Nam chọn máy bay F-16 của Mỹ thay vì máy bay Trung Quốc là một vấn đề lớn
Mặc dù Trung Quốc đã phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm tiên tiến hơn, các biến thể F-16 "Viper" Block 70/72 được nâng cấp vẫn được coi là máy bay chiến đấu có năng lực đặc biệt là khi xét đến đội bay hiện tại của nước này. Tương tự như vậy, không có khả năng Washington hoặc Bắc Kinh sẽ cung cấp chiến đấu cơ thế hệ 5 cho Hà Nội.
Trong khi Nga có thể sẵn sàng bán tàng hình cơ Sukhoi Su-57 (tên NATO gọi là Felon) thì việc mua hàng như vậy có thể giúp thắt chặt mối quan hệ với Hoa Kỳ là điều không chắc chắn.
Việc bán máy bay F-16 cho Việt Nam lần đầu tiên được đưa ra thảo luận trong chính quyền Biden gần 2 năm trước và Bắc Kinh hầu như không hoan nghênh, vì trước đó họ đã chỉ trích việc Mỹ bán tiêm kích cho Đài Loan và Philippines. Thái Lan, Hàn Quốc, Singapore và Indonesia là vài quốc gia ở châu Á đã vận hành F-16. Việt Nam cũng là một trong số nhiều quốc gia trong khu vực có tranh chấp lâu dài với Bắc Kinh về các yêu sách đối với vùng biển Biển Đông.
Có gì đáng chú ý trong việc chuyển giao máy bay F-16 sang Việt Nam?
Gần như chắc chắn sẽ có những điều kiện kèm theo bất kỳ thỏa thuận nào với Hà Nội về việc bán máy bay F-16.
Carl Thayer - giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales, Canberra (Úc) nói với RFA rằng: "Gói F-16 chắc chắn sẽ bao gồm việc quân đội Hoa Kỳ tiếp cận các cơ sở quân sự của Việt Nam để huấn luyện, bảo dưỡng và hỗ trợ khác nhưng không bao gồm việc đồn trú lâu dài máy bay của Không quân Hoa Kỳ hoặc tàu Hải quân Hoa Kỳ trên lãnh thổ Việt Nam".
Tuy nhiên, đó có thể là một chiến thắng cho cả 2 bên. Nó sẽ gắn kết chặt chẽ hơn giữa Hà Nội với Washington mà không phải từ bỏ quá nhiều thứ để đổi lại.
Tổng hợp từ:
America’s relations with Vietnam have been astounding, considering the violent history between the two countries in the 1960s and ’70s. In fact, Vietnam now wants to buy F-16 Fighting Falcons from America, and not from China.
nationalinterest.org
