DrDVVOZ
Member
Để hiểu dầu nhớt là gì:
https://voz.vn/t/em-yeu-khoa-hoc-ve-dau-dong-co-xe-pho-thong.227510/
Thay nhớt xe là 1 việc vô cùng đơn giản nhưng thực tế hầu hết rất ít người có hiểu biết rõ về nó và thường là phí phạm tiền bạc để thay một cách vô ích kiểu "phải thay vì": "nhớt đen quá rồi", "1000km thay 1 lần cho tốt máy", "3 lần thay nhớt máy 1 lần nhớt láp" v.v..
1. Vì sao và khi nào cần thay dầu nhớt cho xe ?
- Như đã biết khi xe chạy nhớt sẽ bị nóng, bị chi tiết máy chà xát và bị các chất bẩn, acid từ buồng đốt thải xuống làm hư hỏng: hậu quả là nhớt sẽ bị loãng ra (do các phân tử nhớt bị vỡ vụn do ma sát - nhiệt - acid), đen đi và chứa các chất oxy hóa ăn mòn.
-> Khi nhớt loãng ra nó sẽ giảm khả năng bôi trơn làm máy bị mài mòn vật lý, khi acid nhiều quá nó sẽ ăn mòn hóa học kim loại.
=> Đó là lý do chính khiến ta phải thay nhớt chứ không phải vì "nhớt đen rồi", nhớt đen chả liên quan gì đến nhớt còn tốt hay không cả.
Mà muốn 2 tính chất này của nhớt còn tốt không phải lấy mẫu xét nghiệm thông qua chỉ số TBN (trung hòa acid) và Viscosity tại 40 và 100 độ C -> không có ý nghĩa lâm sàng. Nên thực tế khi nào thay nhớt bắt buộc phải dựa trên cảm nhận chủ quan - suy đoán.
+ Sai lầm 1: Nhớt đen là nhớt đã hỏng phải thay !
Vì sao nhớt lại đen ? Điều này do 1 quá trình gọi là "Heat cycle" tức quá trình nóng lên và nguội lại của nhớt, bạn tưởng tượng phân thử nhớt là 1 chuỗi polymer dài xoắn lại như cuộn chỉ, ban đầu cuộn chỉ rất gọn gàng. Nhưng khi bị nóng lên nó sẽ tháo xoắn bung rộng ra (loãng ra) như việc ta tháo bung cuộn chỉ ra vậy, rồi khi nguội lại nó lại co lại giống như ta cuốn lại cuộn chỉ vậy, sẽ xù xì không bao giờ gọn gàng được như ban đầu -> điều này khiến độ thấu quang của nhớt giảm và ta sẽ thấy nhớt sậm màu đi, càng nhiều phân tử "rối" như vậy thì nhớt sẽ càng đen. Tuy là "lộn xộn" nhưng những phân tử này vẫn đảm bảo độ bôi trơn cần thiết tuy chắc chắn đã kém hơn nhớt trong suốt ban đầu đôi chút. Độ đen này tùy vào loại phân tử nhớt và phụ gia nên độ đen nhiều hay ít không nói lên chính xác được chất lượng nhớt còn tốt hay không.
Những xe ở đô thị kẹt xe, nhớt sẽ bị nung nóng nhiệt độ cực cao xong về nhà lại để nguội ngày qua ngày nên sẽ cực kỳ mau đen và xuống cấp cực kỳ nhanh.
+ Sai lầm 2: Cứ thay nhớt sớm là tốt cho xe, nhớt mới luôn là tốt cho xe !!
Rất sai lầm: không đơn giản chỉ là bôi trơn kiểu "màng đệm". Nhớt thời nay tác dụng chủ yếu là nhờ phụ gia: khi đổ nhớt vào xe qua quá trình tương tác nhiệt, các phụ gia EP, phân tử nhớt, độ PH, các chất tẩy rửa giảm dần nồng độ bắt đầu xảy ra và ổn định từ từ để hình thành lớp "Tribiofilm" giữa các chi tiết máy, độ ổn định cao nhất sẽ bảo vệ máy tốt nhất và duy trì 1 thời gian dài. Đó là lý do vì sao sau khi thay nhớt mới phải có thời gian "rodai nhớt" ngắn thì vài chục lâu thì vài trăm km ta mới thấy cảm giác chạy xe là phê nhất trong vài nghìn km sau đó.
Thay nhớt quá sớm khiến PH, rồi nồng độ chất tẩy rửa trong nhớt mới quá nhiều mới quá nhiều -> khiến quá trình ổn định này mất đi (chưa lên đến đỉnh) đã phải bắt đầu lại từ đầu -> chính những km đầu tiên sau khi thay nhớt chính là lúc nó mài mòn chi tiết máy nhiều nhất -> thay quá sớm vừa mất tiền oan vừa hiệu quả kém.
Đây là nghiên cứu của Mỹ: tóm lại là với ô tô thì 3000km ngay sau khi thay nhớt là hao mòn nhiều nhất. Nhớt sau khi chạy được 12000km sẽ giảm hao mòn máy đi 10-15%.
Vì sao lại có điều này ?
Vì màng dầu (màng biofilm) bền ở 3000miles so với 12000miles là hoàn toàn bình thường với nhớt fully ngày nay - không giống như nhớt khoáng nguyên thủy xa xưa chỉ có mỗi dầu gốc ko phụ gia tức chỉ có bôi trơn thủy động (đệm nhớt giữa 2 bề mặt). Giờ phải hiểu nhớt có 3 dạng bảo vệ:
Và như Mobil Gold, Amsoil họ dám đề nghị thay nhớt sau 20000-25000miles, đó là lý do đó - bôi trơn 3 cơ chế.
Và bản chất nhớt khoáng bôi trơn thủy động kém (phân tử nhớt bất đồng đều, nhiều tạp chất) + ít phụ gia nên bôi trơn cả 3 cơ chế nó đều kém rất xa fully synthetic. Bác dùng nhớt khoáng thay sớm thực tế không thể nào tốt bằng việc dùng Fully synthetic thay lâu cả
2. Vậy khi nào cần thay nhớt cho xe:
+ Như đã nói chỉ có xét nghiệm với biết được chính xác, nên thực tế bắt buộc phải dựa vào cảm quan suy đoán. Phụ thuộc cực kỳ nhiều vào cá nhân và điều kiện chạy, KHÔNG có bất kỳ quy tắc chung nào. Một anh chạy grab ngày 200km đường nội đô kẹt xe với 1 anh văn phòng ngày đi 10km đường vắng ko thể thay giống nhau được.
Trước tiên cần nắm 2 thông số của nhớt quyết định thời gian thay:
=== Với Xe máy thì việc cảm nhận cảm giác, tiếng máy là rất dễ, còn ô tô thì khó hơn nhiều.
Để dễ áp dụng nhất hãy lấy mốc cơ bản:
3. Nhớt láp cho xe tay ga:
Việc thay nhớt láp thường xuyên cho xe tay ga là 1 việc không cần thiết - cực kỳ phí phạm. Láp không có phản ứng cháy nên chất nhớt sẽ cực kỳ bền bỉ, thậm chí nhớt nhớt láp fully có thể dùng trọn đời xe. Chính xác đối với nhớt láp phải là "Kiểm tra có vào nước hay không", chỉ có vào nước nhớt láp mới bị hỏng. Cầu sau xe ô tô sàn và láp xe ga là giống nhau và dùng chung 1 loại nhớt, khuyến cáo trên 100000km mới thay 1 lần
Đối với ai hay kiểm ra ống cao su láp, tự rửa xe và không đi đường ngập thì việc thay nhớt láp thường xuyên là cực kỳ phí phạm. Nếu ở vùng ngập thì nếu có thể có thể tháo nhớt láp cũ vào lọ sạch để kiểm tra nếu còn tốt thì châm lại dùng tiếp. 1 tuýp nhớt láp tuy rẻ nhưng lại chứa rất nhiều chất độc (lưu huỳnh, photpho) thải ra môi trường thì chính mình sẽ là người ăn lại @@
=== Với ô tô KHÔNG thể nghe Gara hay hãng khuyến cáo vì nó chỉ đúng với loại nhớt mà họ khuyến cáo mình dùng (nhớt hãng). Việc cảm nhận nhớt ô tô xuống cấp hay chưa cũng khó hơn xe máy rất nhiều.
Để dễ áp dụng ta có các mốc sau: áp dụng ở VN, ở nước ngoài thì quãng đường này sẽ dài hơn rất nhiều do xăng họ chất lượng cao + ít kẹt xe + khí hậu mát.
Nhớt khoáng: 4000-5000km
Nhớt bán tổng: 5000-8000km
Nhớt full tổng: 8000 đến hơn 15000km
Cững như xe máy tới giới dưới ta đánh giá độ hao xăng, độ rung, độ ồn của động cơ và thay thế. Nên nhớ giới hạn trên là RẤT AN TOÀN vì thực tế ở nước ngoài nhớt khoáng họ có thể chạy đến 8000-10000km.
https://voz.vn/t/em-yeu-khoa-hoc-ve-dau-dong-co-xe-pho-thong.227510/
Thay nhớt xe là 1 việc vô cùng đơn giản nhưng thực tế hầu hết rất ít người có hiểu biết rõ về nó và thường là phí phạm tiền bạc để thay một cách vô ích kiểu "phải thay vì": "nhớt đen quá rồi", "1000km thay 1 lần cho tốt máy", "3 lần thay nhớt máy 1 lần nhớt láp" v.v..
1. Vì sao và khi nào cần thay dầu nhớt cho xe ?
- Như đã biết khi xe chạy nhớt sẽ bị nóng, bị chi tiết máy chà xát và bị các chất bẩn, acid từ buồng đốt thải xuống làm hư hỏng: hậu quả là nhớt sẽ bị loãng ra (do các phân tử nhớt bị vỡ vụn do ma sát - nhiệt - acid), đen đi và chứa các chất oxy hóa ăn mòn.
-> Khi nhớt loãng ra nó sẽ giảm khả năng bôi trơn làm máy bị mài mòn vật lý, khi acid nhiều quá nó sẽ ăn mòn hóa học kim loại.
=> Đó là lý do chính khiến ta phải thay nhớt chứ không phải vì "nhớt đen rồi", nhớt đen chả liên quan gì đến nhớt còn tốt hay không cả.
Mà muốn 2 tính chất này của nhớt còn tốt không phải lấy mẫu xét nghiệm thông qua chỉ số TBN (trung hòa acid) và Viscosity tại 40 và 100 độ C -> không có ý nghĩa lâm sàng. Nên thực tế khi nào thay nhớt bắt buộc phải dựa trên cảm nhận chủ quan - suy đoán.
+ Sai lầm 1: Nhớt đen là nhớt đã hỏng phải thay !
Vì sao nhớt lại đen ? Điều này do 1 quá trình gọi là "Heat cycle" tức quá trình nóng lên và nguội lại của nhớt, bạn tưởng tượng phân thử nhớt là 1 chuỗi polymer dài xoắn lại như cuộn chỉ, ban đầu cuộn chỉ rất gọn gàng. Nhưng khi bị nóng lên nó sẽ tháo xoắn bung rộng ra (loãng ra) như việc ta tháo bung cuộn chỉ ra vậy, rồi khi nguội lại nó lại co lại giống như ta cuốn lại cuộn chỉ vậy, sẽ xù xì không bao giờ gọn gàng được như ban đầu -> điều này khiến độ thấu quang của nhớt giảm và ta sẽ thấy nhớt sậm màu đi, càng nhiều phân tử "rối" như vậy thì nhớt sẽ càng đen. Tuy là "lộn xộn" nhưng những phân tử này vẫn đảm bảo độ bôi trơn cần thiết tuy chắc chắn đã kém hơn nhớt trong suốt ban đầu đôi chút. Độ đen này tùy vào loại phân tử nhớt và phụ gia nên độ đen nhiều hay ít không nói lên chính xác được chất lượng nhớt còn tốt hay không.
Những xe ở đô thị kẹt xe, nhớt sẽ bị nung nóng nhiệt độ cực cao xong về nhà lại để nguội ngày qua ngày nên sẽ cực kỳ mau đen và xuống cấp cực kỳ nhanh.
+ Sai lầm 2: Cứ thay nhớt sớm là tốt cho xe, nhớt mới luôn là tốt cho xe !!
Rất sai lầm: không đơn giản chỉ là bôi trơn kiểu "màng đệm". Nhớt thời nay tác dụng chủ yếu là nhờ phụ gia: khi đổ nhớt vào xe qua quá trình tương tác nhiệt, các phụ gia EP, phân tử nhớt, độ PH, các chất tẩy rửa giảm dần nồng độ bắt đầu xảy ra và ổn định từ từ để hình thành lớp "Tribiofilm" giữa các chi tiết máy, độ ổn định cao nhất sẽ bảo vệ máy tốt nhất và duy trì 1 thời gian dài. Đó là lý do vì sao sau khi thay nhớt mới phải có thời gian "rodai nhớt" ngắn thì vài chục lâu thì vài trăm km ta mới thấy cảm giác chạy xe là phê nhất trong vài nghìn km sau đó.
Thay nhớt quá sớm khiến PH, rồi nồng độ chất tẩy rửa trong nhớt mới quá nhiều mới quá nhiều -> khiến quá trình ổn định này mất đi (chưa lên đến đỉnh) đã phải bắt đầu lại từ đầu -> chính những km đầu tiên sau khi thay nhớt chính là lúc nó mài mòn chi tiết máy nhiều nhất -> thay quá sớm vừa mất tiền oan vừa hiệu quả kém.
Đây là nghiên cứu của Mỹ: tóm lại là với ô tô thì 3000km ngay sau khi thay nhớt là hao mòn nhiều nhất. Nhớt sau khi chạy được 12000km sẽ giảm hao mòn máy đi 10-15%.
Vì sao lại có điều này ?
Vì màng dầu (màng biofilm) bền ở 3000miles so với 12000miles là hoàn toàn bình thường với nhớt fully ngày nay - không giống như nhớt khoáng nguyên thủy xa xưa chỉ có mỗi dầu gốc ko phụ gia tức chỉ có bôi trơn thủy động (đệm nhớt giữa 2 bề mặt). Giờ phải hiểu nhớt có 3 dạng bảo vệ:
- Bôi trơn thủy động: tức cơ bản nhất giống nhớt nguyên thủy, 1 lớp dầu ngăn cách giữa 2 chi tiết bề mặt.
- Bôi trơn vật lý: dạng nano MoS2, Boron, ZDDP.
- Bôi trơn dạng phụ gia EP- biofilm: phụ nha ZDDP, Sulfur v.v.. chống mài mòn trực tiếp
Và như Mobil Gold, Amsoil họ dám đề nghị thay nhớt sau 20000-25000miles, đó là lý do đó - bôi trơn 3 cơ chế.
Và bản chất nhớt khoáng bôi trơn thủy động kém (phân tử nhớt bất đồng đều, nhiều tạp chất) + ít phụ gia nên bôi trơn cả 3 cơ chế nó đều kém rất xa fully synthetic. Bác dùng nhớt khoáng thay sớm thực tế không thể nào tốt bằng việc dùng Fully synthetic thay lâu cả
2. Vậy khi nào cần thay nhớt cho xe:
+ Như đã nói chỉ có xét nghiệm với biết được chính xác, nên thực tế bắt buộc phải dựa vào cảm quan suy đoán. Phụ thuộc cực kỳ nhiều vào cá nhân và điều kiện chạy, KHÔNG có bất kỳ quy tắc chung nào. Một anh chạy grab ngày 200km đường nội đô kẹt xe với 1 anh văn phòng ngày đi 10km đường vắng ko thể thay giống nhau được.
Trước tiên cần nắm 2 thông số của nhớt quyết định thời gian thay:
- Về chống ăn mòn hóa học - chỉ số TBN: sau thời gian trung hòa TBN sẽ giảm dần nên nhớt có chỉ số TBN (kiềm tổng) ban đầu cao sẽ cho độ bảo vệ hóa học (trung hòa acid) lâu hơn, cái này phải đọc trong datasheet của nhớt tùy hãng tùy loại. Những loại nhớt Racing thường có TBN thấp và vì thế độ bền nhớt sẽ kém. Nhớt của Amsoil, Shell thường có TBN rất cao (>8) nên rất bền.
- Về độ bền cơ học - đảm bảo độ nhớt: nhớt fully synthetic sẽ có độ bền cao nhất, những loại dầu gốc nhóm III+, IV (PAO) hoặc pha ester lại càng bền do dầu gốc xịn và phụ gia cao cấp. Thực tế những loại Full PAO như Liqui Steetrace, Ravenol v.v.. hoặc full nhóm III+ như Shell Helix, Advance ultra có độ bền cực kỳ cao, có thể kéo dài 4000-5000km mà vẫn ổn định
=== Với Xe máy thì việc cảm nhận cảm giác, tiếng máy là rất dễ, còn ô tô thì khó hơn nhiều.
Để dễ áp dụng nhất hãy lấy mốc cơ bản:
- Fully synthetic: 2500 tới hơn >4000km
- Semi-bán tổng: 1500-2500km
- Khoáng: 800-1500km
3. Nhớt láp cho xe tay ga:
Việc thay nhớt láp thường xuyên cho xe tay ga là 1 việc không cần thiết - cực kỳ phí phạm. Láp không có phản ứng cháy nên chất nhớt sẽ cực kỳ bền bỉ, thậm chí nhớt nhớt láp fully có thể dùng trọn đời xe. Chính xác đối với nhớt láp phải là "Kiểm tra có vào nước hay không", chỉ có vào nước nhớt láp mới bị hỏng. Cầu sau xe ô tô sàn và láp xe ga là giống nhau và dùng chung 1 loại nhớt, khuyến cáo trên 100000km mới thay 1 lần
Đối với ai hay kiểm ra ống cao su láp, tự rửa xe và không đi đường ngập thì việc thay nhớt láp thường xuyên là cực kỳ phí phạm. Nếu ở vùng ngập thì nếu có thể có thể tháo nhớt láp cũ vào lọ sạch để kiểm tra nếu còn tốt thì châm lại dùng tiếp. 1 tuýp nhớt láp tuy rẻ nhưng lại chứa rất nhiều chất độc (lưu huỳnh, photpho) thải ra môi trường thì chính mình sẽ là người ăn lại @@
=== Với ô tô KHÔNG thể nghe Gara hay hãng khuyến cáo vì nó chỉ đúng với loại nhớt mà họ khuyến cáo mình dùng (nhớt hãng). Việc cảm nhận nhớt ô tô xuống cấp hay chưa cũng khó hơn xe máy rất nhiều.
Để dễ áp dụng ta có các mốc sau: áp dụng ở VN, ở nước ngoài thì quãng đường này sẽ dài hơn rất nhiều do xăng họ chất lượng cao + ít kẹt xe + khí hậu mát.
Nhớt khoáng: 4000-5000km
Nhớt bán tổng: 5000-8000km
Nhớt full tổng: 8000 đến hơn 15000km
Cững như xe máy tới giới dưới ta đánh giá độ hao xăng, độ rung, độ ồn của động cơ và thay thế. Nên nhớ giới hạn trên là RẤT AN TOÀN vì thực tế ở nước ngoài nhớt khoáng họ có thể chạy đến 8000-10000km.
Last edited:
