Chào các bạn, mình là GV tiếng Anh nhưng điều đó không quan trọng. Nay mình muốn chia sẻ với các bạn về một góc nhìn học ngoại ngữ của một người đã học tiếng Anh lâu năm và tiếng Đức (trình độ B2) và hiện đang học tiếng Hàn từ đầu (A1). Nếu học lại từ đầu mình sẽ bắt đầu học những gì và cách học như thế nào. Chia sẻ này rất dài nên chắc mình sẽ phải chia ra nhiều phần.
Mình sẽ đi từ lúc MỘT CHỮ TIẾNG ANH CŨNG KHÔNG BIẾT, và mình sẽ giải thích tại sao mình lại chọn hướng học như vậy. Mình sẽ mặc định rằng các bạn đang ở độ tuổi từ 15 trở lên (thanh niên và người trưởng thành).
Trước khi bắt đầu, các bạn phải hiểu một số điều khi học một ngoại ngữ (cụ thể là tiếng Anh)
1/ Tiếng Anh là một ngôn ngữ rất khác tiếng Việt, nó thuộc một hệ ngôn ngữ khác => Khi học thì các bạn sẽ thấy văn phong tiếng Anh sử dụng cực kỳ khác với tiếng Việt => Các bạn sẽ phải chấp nhận điều này và đừng thắc mắc (nhất là khi đang ở trình độ A1-A2-B1)
2/ Phát âm tiếng Anh rất khó do chữ viết không đồng nhất với phát âm của nó => Nói cách khác, bạn nhìn vào một chữ thì chưa chắc biết phát âm chữ đó như thế nào => Đây là nỗi khổ của tất cả những người học tiếng Anh. Và học phát âm cực kì tốn thời gian, nếu các bạn không thể dành đủ thời gian cho phát âm, thì các bạn phải chấp nhận tiếng Anh của mình sẽ bị lẫn giọng Việt.
3/ Ngoại ngữ là một môn học thuộc lòng và TỪ VỰNG là một thước đo CỰC CỰC KÌ QUAN TRỌNG để đánh giá trình độ ngoại ngữ của một người và là NỀN TẢNG cho cả 4 kỹ năng.
4/ Kỹ năng nghe sẽ bổ trợ rất nhiều cho kỹ năng nói => Vì đây là những kỹ năng liên quan đến âm thanh => Tóm lại, nghe 10 thì sẽ nói được 1
5/ Kỹ năng đọcc sẽ bổ trợ rất nhiều cho kỹ năng viết => Vì đây là những kỹ năng liên quan đến chữ viết => Tóm lại, đọc 10 thì sẽ viết được 1.
Rồi, mình bắt đầu. Ở đây mình chỉ nói là học tiếng Anh tổng quát, chứ chưa có luyện thi gì cả. Nhiều nguyên tắc trong đây vẫn có thể áp dụng tốt khi bạn luyện thi TOEIC hay IELTS.
Giai đoạn 1: Vỡ lòng
- Ở giai đoạn này, điều mà mình khuyên các bạn nhất là hãy chọn một giáo trình cơ bản A1 của các nhà xuất bản lớn mà học (Oxford, Cambridge). Mình thì recommend 1 trong 3 bộ sau: American English File (Anh - Mỹ), English File (Anh-Anh), Prepare! (Anh-Anh). Giọng mình là giọng Anh - Mỹ nên tất nhiên mình sẽ thiên về American English File.
Tại sao lại học theo những giáo trình này mà không học theo những giáo trình ngữ pháp ở Việt Nam ở giai đoạn vỡ lòng này?
=> Thứ nhất, những giáo trình này được biên soạn dựa trên dữ liệu hàng triệu người học tiếng Anh trên thế giới. Từ vựng và chủ đề được soạn trong những giáo trình này đã được chắt lọc rất kỹ từ kho ngữ liệu (corpus) của Oxford và Cambridge => Tức là nó rất phổ biến và các bạn sẽ gặp chúng rất nhiều ngoài đời sống. Điều này sẽ xây dựng cho bạn một vốn từ vựng vững chắc ban đầu từ không có gì.
=> Thứ hai, những giáo trình này mỗi unit sẽ có đầy đủ cho các bạn 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết và thêm 3 mục là grammar (ngữ pháp), pronunciation (phát âm) và vocabulary bank (kho từ vựng) => Các bạn sẽ không bị học lệch như các chương trình THCS THPT hiện giờ.
- Các bạn chắc cũng biết rằng giai đoạn ban đầu là giai đoạn cực kỳ quan trọng trong việc học phát âm. Nếu các bạn tự học không đúng cách thì phát âm của bạn sẽ bị hỏng và cực kỳ khó chữa => Điều này hoàn toàn là có thật và thuật ngữ của nó là fossilized error (lỗi mãn tĩnh => lỗi rất khó hoặc không thể chữa được). Vì vậy, trong giai đoạn vỡ lòng này, mình CỰC KỲ KHUYẾN NGHỊ các bạn nên thuê 1 gia sư để giúp các bạn đi qua giáo trình A1 căn bản (khoảng 2-3 tháng). Các bạn sẽ phải yêu cầu giáo viên dạy đủ 4 kỹ năng trong sách và không bỏ bất kỳ phần nào.
*Học phí gia sư: Học phí gia sư thì rẻ có, mắc cũng có, nhưng mà học tiếng Anh tổng quát thì phí gia sư nhẹ hơn so với luyện thi, bạn có thể liên hệ qua các trung tâm gia sư. Mình đang học gia sư tiếng Hàn là 3tr6 / tháng, phí này so với mặt bằng thì có thể hơi cao tí, nhưng mà chị đó là thông dịch viên và kinh nghiệm dạy cũng cả chục năm rồi nên mình thấy ok. Các bạn có thể học theo nhóm để chia bớt học phí.
- Các điểm ngữ pháp mà các bạn phải học được trong giai đoạn vỡ lòng:
- Động từ "be" và động từ thường
- Trợ động từ "do" trong câu phủ định và nghi vấn
- Cách đặt câu hỏi Yes / No Questions và WH-questions (cái này rất nhiều người dù học lên trình độ THPT tức B1 rồi mà vẫn không rành)
- Danh từ số ít / số nhiều, đếm được / không đếm được
- Đại từ nhân xưng (chủ ngữ, tân ngữ), tính từ sở hữu, đại từ sở hữu
- Tính từ trong tiếng Anh
- Giới từ chỉ vị trí (in, on, at, under, above,...)
- So sánh hơn, so sánh nhất
- Modal verbs - Động từ khiếm khuyết : thường A1 thì chỉ mới học "can", tuy nhiên có thể mở rộng thêm.
- Thì hiện tại đơn
- Thì hiện tại tiếp diễn
- Thì quá khứ đơn
- Thì tương lai đơn
- Thì hiện tại hoàn thành (optional - Có thể để qua giai đoạn sau): Thường thì giáo trình A1 không có thì hiện tại hoàn thành.
- Từ vựng thì các bạn cứ học theo các chủ đề trong sách. Giai đoạn này hạn chế đừng đi tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh hay học tiếng Anh qua phim ảnh (chưa tới lúc). Từ vựng rất quan trọng đối với một người mới học tiếng Anh, vì vậy các bạn đừng coi thường chúng.
=> Hiện nay có rất nhiều phần mềm và ứng dụng flashcard giúp các bạn học từ vựng như Quizlet, Memrise, Anki (mình đang sử dụng Anki để học tiếng Hàn). Nếu các bạn làm quen đc với những cái này thì việc học ngoại ngữ của bạn sẽ rút ngắn đi rất rất đáng kể. Nếu không thể sử dụng những ứng dụng này thì các bạn sẽ phải học theo kiểu truyền thống là có một cuốn sổ từ vựng => ghi hết từ vựng ra rồi học hết, nó sẽ tốn thời gian hơn.
*Một chia sẻ nhỏ về việc mình học từ vựng tiếng Hàn: Mình đang học ở trình độ sơ cấp A1, mình đã học được 1 tháng rưỡi (6 tuần) và nhờ
anki (các ứng dụng mình kể trên là miễn phí hết) mình đã học được hơn 400 từ vựng mới mà không hề phải ghi 1 từ ra cuốn vở nào. Và mình cũng đang học gia sư y chang như mình đã khuyến nghị với các bạn trong giai đoạn này và cảm thấy nó rất hiệu quả và mình tiến bộ rất nhanh. Trước khi học tiếng Hàn bằng Anki thì mình học từ vựng tiếng Đức bằng Quizlet (giao diện dễ nhìn hơn, tuy nhiên ít chức năng hơn anki). Tất nhiên sau này khi bạn đạt tới một trình độ nhất định rồi thì sẽ không cần sử dụng những ứng dụng này nữa.
- Về phát âm, các bạn hãy yêu cầu giáo viên cho mình đọc to các bài đọc trong sách và hãy sửa phát âm và ngữ điệu của mình ngay lập tức. ĐIỀU NÀY CỰC KỲ QUAN TRỌNG nếu bạn muốn phát âm tốt tiếng Anh, nếu không thì tiếng Anh của bạn sẽ có ngữ điệu tiếng Việt. => Thật ra thì điều này không phải vấn đề gì quá lớn, mình có nhiều bạn làm ở các công ty Nhật, Hàn, Trung, Singapore, tiếng Anh của họ rất tốt nhưng phát âm của họ lại có ngữ điệu Việt Nam => Họ vẫn làm việc bình thường, chẳng sao cả.
- Listening: Đây là một kỹ năng rất rất khó ở giai đoạn vỡ lòng, và cũng rất khó để giáo viên có thể dạy hiệu quả kỹ năng này. Vì tai các bạn cần thời gian để làm quen với các âm thanh trong tiếng Anh. Mà khi nghe 2-3 lần một bài listening trên lớp thì sẽ rất tốn thời gian => Không hiệu quả về chi phí (do các bạn phải trả tiền gia sư theo giờ). Vì vậy, mình sẽ hướng dẫn các bạn học kỹ năng này từng bước như sau (mỗi bước đều có lý do sâu xa của nó - tuy nhiên bài viết này đã dài, hẹn một dịp khác).
- Bước 1: Lật transcript ra, tra hết từ mới trong transcript, đọc hiểu transcript đó. => Nếu không biết từ thì dù nghe 100 lần cũng không hiểu
- Bước 2: Bật bài listening, lật transcript ra, lấy tay hoặc bút dò theo nhịp đọc của bài listening => Nếu chỗ nào nghe không ra thì phải tua lại nghe cho ra.
- Bước 3: Bật bài listening, đóng transcript lại, nghe và hiểu nội dung đó.
- Bước 4: (luyện thi thì mới có bước này) Sau khi đã nghe và hiểu không cần transcript, bắt đầu làm bài.
- Reading: Tra từ vựng, đọc hiểu bài đọc, đọc to để chỉnh phát âm
- Writing: Theo các chủ đề trong sách - không quá khó, chỉ là các đoạn ngắn
- Speaking: Theo các chủ đề trong sách. Thường là
- Số đếm, số thứ tự
- Ngày, tháng, năm
- Địa chỉ
- Các hoạt động (activities)
- Các cấu trúc thông dụng như How many, how much, there is, there are,...
.....
1/ Phần 1 chắc khép lại tại đây, nếu anh em ủng hộ mình sẽ ra tiếp phần tiếp theo.
2/ Phần 2:
https://voz.vn/t/neu-minh-duoc-hoc-lai-tieng-anh-tu-dau.620603/post-20212318
3/ Khó khăn khi học tiếng Anh ở VN:
https://voz.vn/t/neu-minh-duoc-hoc-lai-tieng-anh-tu-dau.620603/post-20212357
