Mr.Y
Team vòi xịt
Có khi nào bạn tự hỏi những thiết bị công nghệ quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta xuất hiện từ bao giờ và với hình dạng như thế nào chưa? Những sự tiến hóa về các huyền thoại dưới đây sẽ khiến bạn bất ngờ lẫn thích thú vì sự khác biệt quá lớn đấy.
Ở phần trước, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về sự tiến hóa trăm năm của những thiết bị điện tử quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày như điện thoại di động, TV hay là loa âm thanh. Thế nhưng với sự phát triển vũ bão của khoa học và kỹ thuật đã dẫn đến sự ra đời của nhiều thiết bị công nghệ độc đáo khác, đánh dấu cuộc cách mạng về công nghệ cho nhân loại. Ở kỳ này, chúng ta sẽ quay lại về những ngày đầu tiên xuất hiện của laptop, tablet, máy ảnh kỹ thuật số và theo dấu sự tiến hóa của những thiết bị quen thuộc này nhé.
Vào thời điểm mà máy tính điện tử có kích thước cồng kềnh bằng cả một căn phòng thì ý tưởng về một thiết bị “máy tính cá nhân” (PC) đã sớm được nhen nhóm và có chút khả thi khi Alan Kay giới thiệu “Dynabook” – một trình xử lý thông tin cá nhân di động tại Xerox PARC vào năm 1968. Với ý tưởng ban đầu là một thiết bị cầm tay mỏng nhẹ, có trọng lượng khoảng 1kg và màn hình hiển thị đủ lớn, vừa một trang giấy, thế nhưng với những công nghệ và kỹ thuật vào thời điểm đó đã không thể cho Kay cơ hội thực thi hóa ý tưởng của mình.
Và rồi không để những ý tưởng của Kay bị chôn vùi quá lâu, chỉ với hơn 10 năm sau đó, chiếc laptop “đúng nghĩa” đầu tiên được ra mắt và nhận rất nhiều sự quan tâm của dư luận lúc bấy giờ – Osborne. Được sản xuất bởi Osborne Computer Corporation, đây đích thị là tiền thân của những chiếc laptop đa hình, vạn trạng ngày nay. Tuy được gắn mác là “di động”,”dễ mang”, “khó vỡ” nhưng chiếc Osborne 1 này lại nặng đến 24.5 pound (tương đương 11.1kg), trang bị bộ vi xử lý khổng lồ, hai ổ đĩa mềm và màn hình 5 inch.
Tiếp bước thành tựu trên, lần lượt các mẫu thiết kế “đột phá” máy tính cá nhân được ra mắt. Một số “lần đầu tiên” quan trọng, đáng chú ý như máy tính xách tay đầu tiên có thiết kế kiểu vỏ sò, gần với dáng dấp của những chiếc laptop hiện nay nhất – Grid Compass 1100 (1982), chiếc laptop thương mại hóa đầu tiên thành công nhất thế giới cùng với việc tích hợp ổ đĩa mềm 3.5 inch – IBM PC Convertible (1985), máy tính xách tay đầu tiên trên thế giới sử dụng chuẩn đồ họa VGA (640 x 480) – Compaq SLT/286 (10/1988),…
Sự cải tiến không hề dừng lại, các ý tưởng mới lại được hình thành và phát triển như “bi di chuột” đến TouchPad trên các sản phẩm PowerBook, hệ điều hành Windows của Microsoft trên các sản phẩm ThinkPad, pin năng lượng cao lithium ion ứng dụng lần đầu trên máy xách tay Toshiba Portege T3400 Series. Và cuối cùng, sau rất nhiều “lần đầu tiên” ấy, những chiếc laptop hay được gọi là máy tính xách tay, cũng được hoàn thiện dần.
Có thể nói, những năm cuối thế kỉ 20, đầu thế kỷ 21 được xem là thời kỳ hoàng kim của PC, đặc biệt là laptop với sự xuất hiện của những cái tên huyền thoại như iBook G3 (1999), Sony VAIO X505 (2004), ThinkPad T43 của IBM (2005), Macbook Air (2008) và Asus Eee PC 701 (2007) đánh dấu sự khởi đầu của xu hướng notebook,…
Cho đến thời điểm hiện tại, trải qua hơn 50 năm kể từ ngày ý tưởng về một chiếc máy tính xách tay được hình thành và ấp ủ thì thị trường laptop đang ngày một đa dạng và đột phá hơn về kiểu dáng thiết kế đến chức năng cấu hình. Chính điều này cũng phần nào thể hiện được sự cải tiến không ngừng nghỉ của công nghệ và kỹ thuật của nhân loại chúng ta qua biết bao thế kỷ.
Từ những ý tưởng đầu tiên cho đến sản phẩm tablet được thương mại hóa thành công đã phải mất đến 21 năm. Đó là khi chiếc GriDPaD được ra đời vào tháng 9 năm 1989. Có thể nói, đây là một sản phẩm khá hoàn thiện khi được trang bị màn hình 10inch không màu chạy trên hệ điều hành MS-DOS phổ biến thời bấy giờ. Ngoài ra, GriDPaD còn có fax/modem card với ổ đĩa mềm bên trong, có thể xài liên tục trong 3 tiếng đồng hồ với sự hỗ trợ tiện lợi của bút điều khiển. Thế nhưng với một thiết bị tương đối hoàn thiện như vậy lại có vòng đời khá ngắn ngủi do mức giá nằm ngoài “sức tưởng tượng”: 2,370 USD (tương đương hơn 54 triệu VND).
Bước vào những năm 1900 – kỷ nguyên của sự phát triển PDA (Personal Digital Assistant) đã đánh đấu những cái tên mới như PenPoint OS (1991), Tandy Zoomer (1992) hay thậm chí là Apple Newton MessagePad (1993) đều lần lượt được ra mắt với những ưu nhược điểm riêng biệt. Có thể nói, nguồn cảm ứng máy nhắn tin của Apple đã mở đầu cho sự gia nhập của hãng trong thị trường máy tính bảng đầy tiềm năng này.
Thuật ngữ tablet PC càng trở nên phổ biến hơn khi Bill Gates đã phát biểu rằng chính thiết bị tablet này sẽ thống trị thị trường PC trong tương lai, ít nhất là 5 năm tới tại hội chợ máy tính năm 2001. Và ngay trong sự kiện đó, sản phẩm mới nhất nhà Microsoft được ra mắt và giới thiệu mang tên Compaq tablet PC hay được gọi là Windows XP phiên bản máy tính bảng.
Và rồi một lần nữa, cuộc cách mạng máy tính bảng đã diễn ra khi vào tháng 4 năm 2010 Apple lần đầu giới thiệu sản phẩm riêng của mình chính là iPad thế hệ đầu tiên. Mang nhiều tính năng và thiết kế khác biệt so với các đối thủ như màn hình hiển thị 9,7 inch, pin sử dụng lên đến 10 tiếng, bộ xử lý A4 tốc độ 1GHz với kho ứng dụng lớn nhất thế giới lúc bấy giờ, iPad nhanh chóng định nghĩa lại cụm từ máy tính bảng hiện đại một cách chính xác và toàn diện nhất. Không phải là một chiếc smartphone “cỡ lớn” cũng không phải là sản phẩm thay thế chiếc PC cồng kềnh, máy tính bảng hỗ trợ các nhu cầu học tập, giải trí và làm việc một cách tối ưu và đơn giản hơn rất nhiều.
Rất nhanh ngay sau đó, trước sự bành trướng của iPad, các hãng công nghệ lớn nhỏ cũng nhanh chóng cho ra mắt các máy tính bảng cho riêng mình như Xoom của Motorola, TouchPad của HP, Nexus của Google,… Trong số đó, Samsung Tab được đánh giá là ứng cử viên sáng giá có thể đánh bại được iPad với những ưu thế riêng của mình, thế nhưng có lẽ rằng cho đến tận bây giờ, không một cái tên nào có thể thay thế vị trí máy tính bảng hàng đầu thế giới của Apple iPad.
Có lẽ bạn sẽ rất bất ngờ khi được biết tiền thân của chiếc máy ảnh hiện nay chỉ đơn giản là một căn “buồng tối” (camera obscura) xuất hiện từ những năm của thế kỷ XI, được hình thành do người Trung Hoa và Hy Lạp cổ. Đây là thiết bị khá đơn giản với một cái ống chính hoặc lỗ kim để chiếu hình ảnh đảo ngược của những cảnh vật bên ngoài lên trên một bề mặt.
Tận dụng cơ chế hoạt động cơ bản ấy mà chiếc máy ảnh đầu tiên của thế giới đã được định hình và ra đời. Chính xác vào năm 1568, một người tên là Danielo Barbaro đã thiết kế ra một thiết bị có thể thay đổi đường kính để tăng độ nét ảnh.
Tiếp theo đó, phải gần 300 năm sau, một loại giấy đặc biệt dùng để in những ảnh được chụp mới được nghiên cứu và phát minh bởi Tomas Erdward và Gamphri Devid, thế nhưng vì công nghệ và kỹ thuật ở thời điểm hiện tại không quá cao nên chất liệu giấy này không được bảo quản lâu dài.
Nhận thấy được vấn đề, mộ người tên là Zozep Nips đã tạo ra một “hình dáng” máy ảnh mới với kiểu hộp có thể thu được âm bản. Đây được đánh giá là một phát minh khá quan trọng mang tính bước ngoặt trong lịch sử nhiếp ảnh.
Tới năm 1835, sự ra đời của những tấm ảnh dương bản với độ sắc nét cao thay thế cho các ảnh âm bản cũ đã nâng tầm chất lượng cho những chiếc máy ảnh thời bấy giờ.
Không dừng ở đó, Luis Dage đã đóng góp một sáng kiến mới là sử dụng những miếng giấy bạc để định vị hình ảnh giúp hoàn thiện thêm những đặc điểm quan trọng cho chiếc máy ảnh.
Cuối cùng, vào năm 1888 người ta đã thấy trên thị trường xuất hiện những chiếc máy ảnh hiện đại của hãng Eastman Dry Play and Film. Với việc trang bị sẵn phim rộng 6cm, đủ để chụp 100 kiểu ảnh, đây được xem là thiết bị chụp ảnh tiên tiến nhất bấy giờ. Cho đến khi máy ảnh đen trắng đầu tiên được ra đời với cơ chế lưu ảnh trực tiếp lên băng từ. Và những tấm ảnh số đầu tiên được chụp bởi máy ảnh của hãng Eastman Kodak vào tháng 12 năm 1975.
Và rồi rất nhanh ngay sau đó, vào năm 1988, một chiếc máy ảnh kỹ thuật số đầu tiên sử dụng thẻ nhớ với dung lượng lớn nhất 16GB đã xuất hiện mang tên Fuji DS-1P. Cho tới năm 1991, các máy ảnh kỹ thuật số chuyên nghiệp mới được bán rộng rãi trên khắp thị trường với một mức giá không hề rẻ – 13,000 USD đối với khúc cao cấp nhất khi đó là chiếc Kodak DSC-100 có độ phân giải chỉ ở mức 1.3MP.
Năm 1999, chiếc máy ảnh kỹ thuật số DSLR đầu tiên ra đời là Nikon D1 với độ phân giải 2.47MP. Nó là thiết bị đánh dấu chấm hết cho thời đại chụp ảnh phim với cấu tạo tương đương nhưng lại dùng công nghệ lưu ảnh điện tử thay vì những cuộn phim như trước đây.
Kể từ đó, nhu cầu của con người ngày càng nhiều, đặc biệt đối với những nhiếp ảnh gia thì những yêu cầu về thiết kế, tính năng cũng như là hiệu suất cũng vô cùng cao. Chính vì vậy, máy ảnh kỹ thuật số vẫn luôn thay đổi và cải tiến thêm nhiều phương diện khác nhau như Compact, Micro Four Thirds, DSLR hay Mirrorless,… để có thể là một thiết bị chuyên nghiệp chất lượng phục vụ cho nghệ thuật, hay đơn thuần là công cụ thỏa mãn được sở thích nhiếp ảnh của người dùng.
Nguồn: Sforum
Ở phần trước, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về sự tiến hóa trăm năm của những thiết bị điện tử quen thuộc trong cuộc sống hằng ngày như điện thoại di động, TV hay là loa âm thanh. Thế nhưng với sự phát triển vũ bão của khoa học và kỹ thuật đã dẫn đến sự ra đời của nhiều thiết bị công nghệ độc đáo khác, đánh dấu cuộc cách mạng về công nghệ cho nhân loại. Ở kỳ này, chúng ta sẽ quay lại về những ngày đầu tiên xuất hiện của laptop, tablet, máy ảnh kỹ thuật số và theo dấu sự tiến hóa của những thiết bị quen thuộc này nhé.
Laptop
Có thể nói, trước khi máy tính xách tay lần đầu tiên được ra mắt thì nền móng của công nghiệp “máy tính” đã khá vững chắc và phát triển với những công ty máy tính đình đám đầu tiên trên thế giới như IBM, Helmet Pawlet, Nippon Electric Company,…
Vào thời điểm mà máy tính điện tử có kích thước cồng kềnh bằng cả một căn phòng thì ý tưởng về một thiết bị “máy tính cá nhân” (PC) đã sớm được nhen nhóm và có chút khả thi khi Alan Kay giới thiệu “Dynabook” – một trình xử lý thông tin cá nhân di động tại Xerox PARC vào năm 1968. Với ý tưởng ban đầu là một thiết bị cầm tay mỏng nhẹ, có trọng lượng khoảng 1kg và màn hình hiển thị đủ lớn, vừa một trang giấy, thế nhưng với những công nghệ và kỹ thuật vào thời điểm đó đã không thể cho Kay cơ hội thực thi hóa ý tưởng của mình.
Và rồi không để những ý tưởng của Kay bị chôn vùi quá lâu, chỉ với hơn 10 năm sau đó, chiếc laptop “đúng nghĩa” đầu tiên được ra mắt và nhận rất nhiều sự quan tâm của dư luận lúc bấy giờ – Osborne. Được sản xuất bởi Osborne Computer Corporation, đây đích thị là tiền thân của những chiếc laptop đa hình, vạn trạng ngày nay. Tuy được gắn mác là “di động”,”dễ mang”, “khó vỡ” nhưng chiếc Osborne 1 này lại nặng đến 24.5 pound (tương đương 11.1kg), trang bị bộ vi xử lý khổng lồ, hai ổ đĩa mềm và màn hình 5 inch.
Tiếp bước thành tựu trên, lần lượt các mẫu thiết kế “đột phá” máy tính cá nhân được ra mắt. Một số “lần đầu tiên” quan trọng, đáng chú ý như máy tính xách tay đầu tiên có thiết kế kiểu vỏ sò, gần với dáng dấp của những chiếc laptop hiện nay nhất – Grid Compass 1100 (1982), chiếc laptop thương mại hóa đầu tiên thành công nhất thế giới cùng với việc tích hợp ổ đĩa mềm 3.5 inch – IBM PC Convertible (1985), máy tính xách tay đầu tiên trên thế giới sử dụng chuẩn đồ họa VGA (640 x 480) – Compaq SLT/286 (10/1988),…
Sự cải tiến không hề dừng lại, các ý tưởng mới lại được hình thành và phát triển như “bi di chuột” đến TouchPad trên các sản phẩm PowerBook, hệ điều hành Windows của Microsoft trên các sản phẩm ThinkPad, pin năng lượng cao lithium ion ứng dụng lần đầu trên máy xách tay Toshiba Portege T3400 Series. Và cuối cùng, sau rất nhiều “lần đầu tiên” ấy, những chiếc laptop hay được gọi là máy tính xách tay, cũng được hoàn thiện dần.
Có thể nói, những năm cuối thế kỉ 20, đầu thế kỷ 21 được xem là thời kỳ hoàng kim của PC, đặc biệt là laptop với sự xuất hiện của những cái tên huyền thoại như iBook G3 (1999), Sony VAIO X505 (2004), ThinkPad T43 của IBM (2005), Macbook Air (2008) và Asus Eee PC 701 (2007) đánh dấu sự khởi đầu của xu hướng notebook,…
Cho đến thời điểm hiện tại, trải qua hơn 50 năm kể từ ngày ý tưởng về một chiếc máy tính xách tay được hình thành và ấp ủ thì thị trường laptop đang ngày một đa dạng và đột phá hơn về kiểu dáng thiết kế đến chức năng cấu hình. Chính điều này cũng phần nào thể hiện được sự cải tiến không ngừng nghỉ của công nghệ và kỹ thuật của nhân loại chúng ta qua biết bao thế kỷ.
Tablet
Khi nhắc đến thị trường máy tính bảng, chúng ta đều luôn nghĩ đến chiếc iPad đình đám đến từ nhà Táo như một đại diện cho một thiết bị tablet PC nhỏ gọn và tiện lợi. Thế nhưng một trong những hãng công nghệ đặt nền móng cho sự phát triển của máy tính bảng trên thế giới lại không phải là Apple mà chính là từ những chiếc PC đầu tiên, cụ thể là sản phẩm “Dynabook” của Alan Kay mà chúng ta đã cùng tìm hiểu ở phía trên.
Từ những ý tưởng đầu tiên cho đến sản phẩm tablet được thương mại hóa thành công đã phải mất đến 21 năm. Đó là khi chiếc GriDPaD được ra đời vào tháng 9 năm 1989. Có thể nói, đây là một sản phẩm khá hoàn thiện khi được trang bị màn hình 10inch không màu chạy trên hệ điều hành MS-DOS phổ biến thời bấy giờ. Ngoài ra, GriDPaD còn có fax/modem card với ổ đĩa mềm bên trong, có thể xài liên tục trong 3 tiếng đồng hồ với sự hỗ trợ tiện lợi của bút điều khiển. Thế nhưng với một thiết bị tương đối hoàn thiện như vậy lại có vòng đời khá ngắn ngủi do mức giá nằm ngoài “sức tưởng tượng”: 2,370 USD (tương đương hơn 54 triệu VND).
Bước vào những năm 1900 – kỷ nguyên của sự phát triển PDA (Personal Digital Assistant) đã đánh đấu những cái tên mới như PenPoint OS (1991), Tandy Zoomer (1992) hay thậm chí là Apple Newton MessagePad (1993) đều lần lượt được ra mắt với những ưu nhược điểm riêng biệt. Có thể nói, nguồn cảm ứng máy nhắn tin của Apple đã mở đầu cho sự gia nhập của hãng trong thị trường máy tính bảng đầy tiềm năng này.
Thuật ngữ tablet PC càng trở nên phổ biến hơn khi Bill Gates đã phát biểu rằng chính thiết bị tablet này sẽ thống trị thị trường PC trong tương lai, ít nhất là 5 năm tới tại hội chợ máy tính năm 2001. Và ngay trong sự kiện đó, sản phẩm mới nhất nhà Microsoft được ra mắt và giới thiệu mang tên Compaq tablet PC hay được gọi là Windows XP phiên bản máy tính bảng.
Và rồi một lần nữa, cuộc cách mạng máy tính bảng đã diễn ra khi vào tháng 4 năm 2010 Apple lần đầu giới thiệu sản phẩm riêng của mình chính là iPad thế hệ đầu tiên. Mang nhiều tính năng và thiết kế khác biệt so với các đối thủ như màn hình hiển thị 9,7 inch, pin sử dụng lên đến 10 tiếng, bộ xử lý A4 tốc độ 1GHz với kho ứng dụng lớn nhất thế giới lúc bấy giờ, iPad nhanh chóng định nghĩa lại cụm từ máy tính bảng hiện đại một cách chính xác và toàn diện nhất. Không phải là một chiếc smartphone “cỡ lớn” cũng không phải là sản phẩm thay thế chiếc PC cồng kềnh, máy tính bảng hỗ trợ các nhu cầu học tập, giải trí và làm việc một cách tối ưu và đơn giản hơn rất nhiều.
Rất nhanh ngay sau đó, trước sự bành trướng của iPad, các hãng công nghệ lớn nhỏ cũng nhanh chóng cho ra mắt các máy tính bảng cho riêng mình như Xoom của Motorola, TouchPad của HP, Nexus của Google,… Trong số đó, Samsung Tab được đánh giá là ứng cử viên sáng giá có thể đánh bại được iPad với những ưu thế riêng của mình, thế nhưng có lẽ rằng cho đến tận bây giờ, không một cái tên nào có thể thay thế vị trí máy tính bảng hàng đầu thế giới của Apple iPad.
Máy ảnh
Sự tiến hóa cuối cùng chính là về một thiết bị công nghệ được đánh giá vô cùng quan trọng trong nền công nghiệp “nhiếp ảnh” ở thời điểm hiện tại, đó chính là máy ảnh. Từ những ý tưởng sơ khai ban đầu cho đến những chiếc máy ảnh “bóng bẩy” đẹp đẽ như bây giờ đã trải qua vô vàn sự thay đổi và phát triển đầy thú vị.
Có lẽ bạn sẽ rất bất ngờ khi được biết tiền thân của chiếc máy ảnh hiện nay chỉ đơn giản là một căn “buồng tối” (camera obscura) xuất hiện từ những năm của thế kỷ XI, được hình thành do người Trung Hoa và Hy Lạp cổ. Đây là thiết bị khá đơn giản với một cái ống chính hoặc lỗ kim để chiếu hình ảnh đảo ngược của những cảnh vật bên ngoài lên trên một bề mặt.
Tận dụng cơ chế hoạt động cơ bản ấy mà chiếc máy ảnh đầu tiên của thế giới đã được định hình và ra đời. Chính xác vào năm 1568, một người tên là Danielo Barbaro đã thiết kế ra một thiết bị có thể thay đổi đường kính để tăng độ nét ảnh.
Tiếp theo đó, phải gần 300 năm sau, một loại giấy đặc biệt dùng để in những ảnh được chụp mới được nghiên cứu và phát minh bởi Tomas Erdward và Gamphri Devid, thế nhưng vì công nghệ và kỹ thuật ở thời điểm hiện tại không quá cao nên chất liệu giấy này không được bảo quản lâu dài.
Nhận thấy được vấn đề, mộ người tên là Zozep Nips đã tạo ra một “hình dáng” máy ảnh mới với kiểu hộp có thể thu được âm bản. Đây được đánh giá là một phát minh khá quan trọng mang tính bước ngoặt trong lịch sử nhiếp ảnh.
Tới năm 1835, sự ra đời của những tấm ảnh dương bản với độ sắc nét cao thay thế cho các ảnh âm bản cũ đã nâng tầm chất lượng cho những chiếc máy ảnh thời bấy giờ.
Không dừng ở đó, Luis Dage đã đóng góp một sáng kiến mới là sử dụng những miếng giấy bạc để định vị hình ảnh giúp hoàn thiện thêm những đặc điểm quan trọng cho chiếc máy ảnh.
Cuối cùng, vào năm 1888 người ta đã thấy trên thị trường xuất hiện những chiếc máy ảnh hiện đại của hãng Eastman Dry Play and Film. Với việc trang bị sẵn phim rộng 6cm, đủ để chụp 100 kiểu ảnh, đây được xem là thiết bị chụp ảnh tiên tiến nhất bấy giờ. Cho đến khi máy ảnh đen trắng đầu tiên được ra đời với cơ chế lưu ảnh trực tiếp lên băng từ. Và những tấm ảnh số đầu tiên được chụp bởi máy ảnh của hãng Eastman Kodak vào tháng 12 năm 1975.
Và rồi rất nhanh ngay sau đó, vào năm 1988, một chiếc máy ảnh kỹ thuật số đầu tiên sử dụng thẻ nhớ với dung lượng lớn nhất 16GB đã xuất hiện mang tên Fuji DS-1P. Cho tới năm 1991, các máy ảnh kỹ thuật số chuyên nghiệp mới được bán rộng rãi trên khắp thị trường với một mức giá không hề rẻ – 13,000 USD đối với khúc cao cấp nhất khi đó là chiếc Kodak DSC-100 có độ phân giải chỉ ở mức 1.3MP.
Năm 1999, chiếc máy ảnh kỹ thuật số DSLR đầu tiên ra đời là Nikon D1 với độ phân giải 2.47MP. Nó là thiết bị đánh dấu chấm hết cho thời đại chụp ảnh phim với cấu tạo tương đương nhưng lại dùng công nghệ lưu ảnh điện tử thay vì những cuộn phim như trước đây.
Kể từ đó, nhu cầu của con người ngày càng nhiều, đặc biệt đối với những nhiếp ảnh gia thì những yêu cầu về thiết kế, tính năng cũng như là hiệu suất cũng vô cùng cao. Chính vì vậy, máy ảnh kỹ thuật số vẫn luôn thay đổi và cải tiến thêm nhiều phương diện khác nhau như Compact, Micro Four Thirds, DSLR hay Mirrorless,… để có thể là một thiết bị chuyên nghiệp chất lượng phục vụ cho nghệ thuật, hay đơn thuần là công cụ thỏa mãn được sở thích nhiếp ảnh của người dùng.
Nguồn: Sforum
