TheFallenOne
Member
Mùa Hè 2017, Neymar chia tay Barcelona để gia nhập PSG với mức phí giải phóng kỷ lục 222 triệu euro. Đây là một trong những thương vụ nổi tiếng và đắt giá nhất liên quan tới phí giải phóng HĐ (Release clause/Buy-out clause) mà nguồn gốc phí này từ một trong những án lệ - cơ sở hóa thành luật nổi tiếng nhất trong lĩnh vực bóng đá, gọi chung Bosman ruiling.
*Trong phạm vi bài viết t tìm hiểu được nếu có vấn đề liên quan kiến thức sai sót, nhầm lẫn thì cứ gạch đá :v
1. Nguồn gốc
Bosman ruiling có tên bắt nguồn từ Jean-Marc Bosman - cầu thủ bóng đá Châu Âu vào những năm 90, trong vụ tranh chấp giữa Bosman và 3 bên (được gộp lại thành 1 vụ việc chung) gồm LĐBĐ Bỉ, CLB RFC Liege và UEFA liên quan tới quyền tự do chuyển nơi lao động của người lao động trong khuôn khổ Liên minh châu âu.
Tóm tắt:
Bosman vốn là cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp ký kết HĐ chuyên nghiệp với CLB RFC Liege tại giải BĐ Bỉ. Năm 1990, HĐ chuyên nghiệp giữa 02 bên hết hạn và Bosman có ý định muốn rời Liege để ký HĐ mới thi đấu cho CLB Dunkerque - Pháp, do nếu ở lại CLB Bỉ ép Bosman phải giảm 70% lương và chịu suất dự bị. Bosman và Dunkerque đã đồng thuận các thỏa thuận riêng, tuy nhiên CLB Pháp không đồng ý thỏa thuận với CLB Bỉ về phí chuyển nhượng (Đây là thỏa thuận chuyển nhượng cầu thủ - transfer agreement, khác biệt hoàn toàn so với thỏa thuận giải phóng) khiến cho Bosman rơi vào tình trạng đi không được ở lại cũng không xong, trừ việc chấp nhận dự bị và giảm lương.
Cần nói thêm, trước khi có án lệ Bosman thì thông lệ trong bóng đá, cầu thủ muốn chuyển nhượng sang clb khác (kể cả khi hết hạn HĐ) phải có thỏa thuận chuyển nhượng giữa hai CLB - CLB có quyền giữ cầu thủ không cho chuyển nhượng, hầu như cầu thủ không có quyền quyết về vấn đề chuyển nhượng mà chỉ là đồng ý ký HĐ hay không, hoặc là nhận bn % trong phí chuyển nhượng - về cơ bản quyền chuyển nhượng phần lớn thuộc về các CLB.
Do không đồng ý với việc CLB toàn quyền quyết định trên, Bosman kiện vụ việc lên Tòa Án Công lý Châu Âu (ECJ) do không tin tưởng phán quyết UEFA cũng như LĐ Bỉ (ECJ trong hệ thống pháp luật Châu Âu gần như có thẩm quyền với mọi vấn đề trong xã hội tại Châu Âu và được coi là cơ quan tư pháp tối cao nhất). Bosman mong muốn có toàn quyền ký kết HĐ với CLB khác khi hết HĐ, và cho rằng người sử dụng lao động cũ hoàn toàn không có quyền can dự đến việc cầu thủ ký HĐ với CLB khác khi hết HĐ.
2. Phán quyết
Sau 05 năm, ECJ ra phán quyết nội dung chủ yếu:
i. Cầu thủ có toàn quyền tự do tới CLB khác khi đã hết hạn HĐ và (có thể) trước khi HĐ hết hạn 06 tháng
ii. Việc CLB cấm cầu thủ tự do chuyển tới CLB khác khi HĐ chủ quản đã hết thời hạn là vi phạm nghiêm trọng quyền tự do ct
iii. Tuy nhiên ct hay clb mới có thể vẫn liên quan tới phí đào tạo cầu thủ (Nay được luật hóa của FIFA là bồi thường Chi phí đào tạo +Cơ chế đoàn kết).
3. Hệ quả
Hầu như mọi cầu thủ bóng đá đều được hưởng lợi vì phán quyết này (ngoại trừ Bosman). Trước đó hành vi lạm dụng, lạm quyền từ clb tới cầu thủ diễn ra phổ biến tại Châu Âu, khiến cho các cầu thủ không có quyền quyết định về bến đỗ mới. Nhờ phán quyết này, CLB luôn luôn phải có phí giải phóng HĐ với những cầu thủ quan trọng, qua đó tránh mất trắng cầu thủ khi họ chuyển nhượng sang clb mới. Hay cầu thủ có thể đòi hỏi quyền lợi như tăng lương hay tăng phí lót tay khi HĐ cũ hết hạn, clb không tăng lương cầu thủ có thể mất trắng.
Tầm quan trọng của phán quyết này thể hiện ở (i) Phạm vi áp dụng của phán quyết này lớn tới mức áp dụng cho cả môn bóng ném do ECJ viện dẫn trong vụ việc Maros Kolpak kiện LĐ Đức; và (ii) ở tính điển hình rất cao, hầu như các cuộc chuyển nhượng cầu thủ đều tương tự và có thể áp dụng phán quyết này.
Tuy nhiên, đi đôi với lợi ích cầu thủ là những vấn đề như: Giá cầu thủ lạm phát và làm khoảng cách giàu nghèo giữa các CLB trở lên lớn hơn.
Cá nhân t thấy nhờ sự kiện này, các CLB đã sáng tạo ra vấn đề phí giải phóng HĐ mà qua đó CLB hoặc ct được quyền đơn phương chấm dứt HĐ còn thời hạn bằng cách trả một khoản tiền (mà 2 bên thấy là hợp lý) để "mua lại" sự tự do của chính mình.
Trớ trêu nhất là Bosman, sau 05 theo đuổi vụ kiện và tiêu tốn gia tài, a là cầu thủ duy nhất không được hưởng lợi do đã giải nghệ, hiện Bosman kinh tế không tốt và sa vào cờ bạc, rượu chè, tuy vậy a có công rất lớn tới các cầu thủ hiện nay.
*Trong phạm vi bài viết t tìm hiểu được nếu có vấn đề liên quan kiến thức sai sót, nhầm lẫn thì cứ gạch đá :v
1. Nguồn gốc
Bosman ruiling có tên bắt nguồn từ Jean-Marc Bosman - cầu thủ bóng đá Châu Âu vào những năm 90, trong vụ tranh chấp giữa Bosman và 3 bên (được gộp lại thành 1 vụ việc chung) gồm LĐBĐ Bỉ, CLB RFC Liege và UEFA liên quan tới quyền tự do chuyển nơi lao động của người lao động trong khuôn khổ Liên minh châu âu.
Tóm tắt:
Bosman vốn là cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp ký kết HĐ chuyên nghiệp với CLB RFC Liege tại giải BĐ Bỉ. Năm 1990, HĐ chuyên nghiệp giữa 02 bên hết hạn và Bosman có ý định muốn rời Liege để ký HĐ mới thi đấu cho CLB Dunkerque - Pháp, do nếu ở lại CLB Bỉ ép Bosman phải giảm 70% lương và chịu suất dự bị. Bosman và Dunkerque đã đồng thuận các thỏa thuận riêng, tuy nhiên CLB Pháp không đồng ý thỏa thuận với CLB Bỉ về phí chuyển nhượng (Đây là thỏa thuận chuyển nhượng cầu thủ - transfer agreement, khác biệt hoàn toàn so với thỏa thuận giải phóng) khiến cho Bosman rơi vào tình trạng đi không được ở lại cũng không xong, trừ việc chấp nhận dự bị và giảm lương.
Cần nói thêm, trước khi có án lệ Bosman thì thông lệ trong bóng đá, cầu thủ muốn chuyển nhượng sang clb khác (kể cả khi hết hạn HĐ) phải có thỏa thuận chuyển nhượng giữa hai CLB - CLB có quyền giữ cầu thủ không cho chuyển nhượng, hầu như cầu thủ không có quyền quyết về vấn đề chuyển nhượng mà chỉ là đồng ý ký HĐ hay không, hoặc là nhận bn % trong phí chuyển nhượng - về cơ bản quyền chuyển nhượng phần lớn thuộc về các CLB.
Do không đồng ý với việc CLB toàn quyền quyết định trên, Bosman kiện vụ việc lên Tòa Án Công lý Châu Âu (ECJ) do không tin tưởng phán quyết UEFA cũng như LĐ Bỉ (ECJ trong hệ thống pháp luật Châu Âu gần như có thẩm quyền với mọi vấn đề trong xã hội tại Châu Âu và được coi là cơ quan tư pháp tối cao nhất). Bosman mong muốn có toàn quyền ký kết HĐ với CLB khác khi hết HĐ, và cho rằng người sử dụng lao động cũ hoàn toàn không có quyền can dự đến việc cầu thủ ký HĐ với CLB khác khi hết HĐ.
2. Phán quyết
Sau 05 năm, ECJ ra phán quyết nội dung chủ yếu:
i. Cầu thủ có toàn quyền tự do tới CLB khác khi đã hết hạn HĐ và (có thể) trước khi HĐ hết hạn 06 tháng
ii. Việc CLB cấm cầu thủ tự do chuyển tới CLB khác khi HĐ chủ quản đã hết thời hạn là vi phạm nghiêm trọng quyền tự do ct
iii. Tuy nhiên ct hay clb mới có thể vẫn liên quan tới phí đào tạo cầu thủ (Nay được luật hóa của FIFA là bồi thường Chi phí đào tạo +Cơ chế đoàn kết).
3. Hệ quả
Hầu như mọi cầu thủ bóng đá đều được hưởng lợi vì phán quyết này (ngoại trừ Bosman). Trước đó hành vi lạm dụng, lạm quyền từ clb tới cầu thủ diễn ra phổ biến tại Châu Âu, khiến cho các cầu thủ không có quyền quyết định về bến đỗ mới. Nhờ phán quyết này, CLB luôn luôn phải có phí giải phóng HĐ với những cầu thủ quan trọng, qua đó tránh mất trắng cầu thủ khi họ chuyển nhượng sang clb mới. Hay cầu thủ có thể đòi hỏi quyền lợi như tăng lương hay tăng phí lót tay khi HĐ cũ hết hạn, clb không tăng lương cầu thủ có thể mất trắng.
Tầm quan trọng của phán quyết này thể hiện ở (i) Phạm vi áp dụng của phán quyết này lớn tới mức áp dụng cho cả môn bóng ném do ECJ viện dẫn trong vụ việc Maros Kolpak kiện LĐ Đức; và (ii) ở tính điển hình rất cao, hầu như các cuộc chuyển nhượng cầu thủ đều tương tự và có thể áp dụng phán quyết này.
Tuy nhiên, đi đôi với lợi ích cầu thủ là những vấn đề như: Giá cầu thủ lạm phát và làm khoảng cách giàu nghèo giữa các CLB trở lên lớn hơn.
Cá nhân t thấy nhờ sự kiện này, các CLB đã sáng tạo ra vấn đề phí giải phóng HĐ mà qua đó CLB hoặc ct được quyền đơn phương chấm dứt HĐ còn thời hạn bằng cách trả một khoản tiền (mà 2 bên thấy là hợp lý) để "mua lại" sự tự do của chính mình.
Trớ trêu nhất là Bosman, sau 05 theo đuổi vụ kiện và tiêu tốn gia tài, a là cầu thủ duy nhất không được hưởng lợi do đã giải nghệ, hiện Bosman kinh tế không tốt và sa vào cờ bạc, rượu chè, tuy vậy a có công rất lớn tới các cầu thủ hiện nay.
