Cheesee
Senior Member
Hiện nay, tất cả các hợp đồng được ký kết đều theo mẫu của ngân hàng dài vài chục trang với rất nhiều điều khoản rườm rà, phức tạp mà người đi vay không thể hiểu rõ hết cũng như không lường hết được các rủi ro khi đặt bút ký kết.
Bất bình đẳng
Tìm ra căn nguyên của nợ xấu và vai trò cụ thể của từng bên nhằm giảm nợ xấu là nội dung được thảo luận sôi nổi nhất tại hội thảo “Xử lý nợ xấu: Đâu là giải pháp hài hoà?” do Báo Tiền Phong tổ chức sáng 27/5, tại TPHCM.
Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập Báo Tiền Phong - chủ trì hội thảo “Xử lý nợ xấu: Đâu là giải pháp hài hoà?” vào sáng 27/5, tại TPHCM
Theo đó, tính đến tháng 5, dư nợ tín dụng bất động sản tại Việt Nam đạt hơn 1,56 triệu tỷ đồng - tăng khoảng 260.000 tỷ đồng so với cuối năm 2024, tương ứng mức tăng 20%. Nếu tín dụng toàn hệ thống tăng trưởng đúng mục tiêu 16% trong năm, tổng dư nợ bất động sản có thể đạt 3,8 - 3,9 triệu tỷ đồng.
Phát biểu tại hội thảo, nhiều chuyên gia cho rằng, không thể đẩy toàn bộ trách nhiệm cho bên đi vay trước việc tỷ lệ nợ xấu gia tăng những năm vừa qua. Trả lời chất vấn trước Quốc hội về vấn đề nợ xấu, Ngân hàng Nhà nước lý giải, nguyên nhân gây ra nợ xấu là do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã tác động nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống, xã hội, doanh nghiệp và người dân khó khăn, giảm nguồn thu dẫn đến việc trả nợ càng khó khăn hơn.
Tuy nhiên, luật sư Lê Trung Phát - Giám đốc Hãng luật Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TPHCM) cho rằng, dịch COVID-19, biến động địa chính trị, rủi ro thuế quan là những khó khăn chung của nền kinh tế không ai lường trước được, nhưng chúng ta đang nhìn thấy bức tranh mất cân đối, khi bên cho vay luôn có lãi, trong khi doanh nghiệp đi vay thì “chết ngắc” vì không có tiền trả và bị xử lý tài sản”.
Tại hội thảo, đại diện một doanh nghiệp cho rằng, doanh nghiệp hoàn toàn yếu thế trong quá trình làm việc với ngân hàng. Bước đầu tiên khi tiếp cận vay vốn là doanh nghiệp phải cung cấp hồ sơ tài sản đảm bảo và ngân hàng tiến hành thẩm định giá. Quá trình này hầu như là ngân hàng thực hiện hoặc nếu thuê bên thứ ba thực hiện thì ngân hàng cũng là bên có quyền can thiệp nhiều nhất.
Luật sư Lê Trung Phát - Giám đốc Hãng luật Lê Trung Phát (Đoàn Luật sư TPHCM) - phát biểu tại hội thảo.
Đến bước thứ hai, sau khi phương án vay được duyệt và ký hợp đồng thì hợp đồng tín dụng và hợp đồng thế chấp cũng do ngân hàng soạn. Và hợp đồng thế chấp bao giờ cũng kèm với thỏa thuận ủy quyền, cho phép ngân hàng được quyền xử lý tài sản trong trường hợp nợ thành nợ xấu. Như vậy ngay từ lúc người đi vay chấp nhận ký hợp đồng tín dụng là đã phải chấp nhận từ bỏ các quyền bảo vệ mình thì mới được vay.
Tiếp theo, trong quá trình giải ngân, ngân hàng có quyền dừng giải ngân nếu doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện, trong đó rất nhiều điều kiện không nằm trong quyền quyết định của ngân hàng. Đơn cử như việc cho vay dự án bất động sản theo tiến độ pháp lý dự án những năm vừa qua các khâu pháp lý dự án đều bị gián đoạn do điều chỉnh luật hoặc cán bộ nhà nước bị điều tra, bắt bớ.
Những rủi ro này là khách quan nhưng việc đứt gãy dòng tiền đột ngột sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh của dự án, doanh nghiệp, từ đó phát sinh nợ xấu. Nếu đây là một mối quan hệ bình đẳng thì doanh nghiệp có quyền kiện ngân hàng để bồi thường nhưng từ trước đến nay chưa từng có doanh nghiệp nào dám kiện ngân hàng về vấn đề này.
Cuối cùng, trong trường hợp xấu nhất là xảy ra nợ xấu và phải xử lý tài sản đảm bảo thì ngân hàng là người quyết định về giá bán, thời điểm bán vì ngay từ lúc đầu, khi ký hợp đồng, người đi vay đã uỷ quyền hết cho ngân hàng rồi. Trên thực tế quá trình này đã nảy sinh nhiều vấn đề bất lợi cho người đi vay về giá bán không phản ánh đúng giá trị thị trường.
“Tài sản doanh nghiệp đem thế chấp có giá thị trường 10 đồng, ngân hàng thẩm định giá tối đa chỉ 6 đồng, giá trị cho vay chỉ khoảng 60% - tức chỉ vay được khoảng 3,6 đồng. Giả sử vài năm sau doanh nghiệp không trả được nợ, gốc và lãi cộng dồn có thể lên đến 10 đồng thì ngân hàng phát mãi và thu toàn bộ tài sản. Chưa kể theo thời gian giá trị tài sản là bất động sản còn tăng cao, nhưng thực tế hiếm có tài sản nào do ngân hàng phát mãi được bán bằng giá thị trường”, vị đại diện doanh nghiệp nói.
Quan hệ tín dụng: Người đi vay luôn ở 'cửa' dưới?
Hiện nay, tất cả các hợp đồng được ký kết đều theo mẫu của ngân hàng dài vài chục trang với rất nhiều điều khoản rườm rà, phức tạp mà người đi vay không thể hiểu rõ hết cũng như không lường hết được các rủi ro khi đặt bút ký kết.
