Việc ngân hàng chuyển nhầm tiền hoặc cá nhân khác chuyển nhầm tiền vào tài khoản của một cá nhân khác không phải chuyện hiếm gặp. Vậy trong trường hợp này, người nhận tiền chuyển nhầm cần phải làm gì và họ có được quyền sử dụng số tiền đó không?
Ảnh minh họa
Không đủ căn cứ xác lập quyền sở hữu với tiền chuyển nhầm
Luật sư (LS) Trịnh Thúy Huyền, Giám đốc Công ty Luật Apra cho biết: Điều 221 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS) quy định quyền sở hữu được xác lập đối với tài sản trong trường hợp sau đây: Do lao động, do hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp, do hoạt động sáng tạo ra đối tượng quyền sở hữu trí tuệ; Được chuyển quyền sở hữu theo thỏa thuận hoặc theo bản án, quyết định của Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác; Thu hoa lợi, lợi tức; Tạo thành tài sản mới do sáp nhập, trộn lẫn, chế biến; Được thừa kế; Chiếm hữu trong các điều kiện do pháp luật quy định đối với tài sản vô chủ, tài sản không xác định được chủ sở hữu; Tài sản bị chôn, giấu, bị vùi lấp, chìm đắm được tìm thấy; tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên; Gia súc, gia cầm bị thất lạc, vật nuôi dưới nước di chuyển tự nhiên; Chiếm hữu, được lợi về tài sản theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này.
Bên cạnh đó, Điều 179 BLDS quy định về chiếm hữu như sau: Chiếm hữu là việc chủ thể nắm giữ, chi phối tài sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp như chủ thể có quyền đối với tài sản. Chiếm hữu bao gồm chiếm hữu của chủ sở hữu và chiếm hữu của người không phải là chủ sở hữu. Việc chiếm hữu của người không phải là chủ sở hữu không thể là căn cứ xác lập quyền sở hữu, trừ trường hợp quy định tại các điều 228, 229, 230, 231, 232, 233 và 236 của Bộ luật này.
“Như vậy chiếm hữu do được chuyển nhầm tiền vào tài khoản không được coi là căn cứ để xác lập quyền sở hữu, trừ trường hợp người được chuyển nhầm tiền chứng minh mình là người chiếm hữu ngay tình, liên tục và công khai trong thời hạn 10 năm (Điều 236 BLDS). Tuy nhiên, việc chứng minh điều này gần như là không khả thi bởi hầu hết mọi trường hợp người chuyển nhầm tiền sẽ thông báo cho ngân hàng và ngân hàng sẽ thông báo đến người được chuyển nhầm tiền, lúc này việc chiếm hữu sẽ không được coi là ngay tình và liên tục”, LS Huyền nói.
Luật sư Trịnh Thúy Huyền
Sử dụng tiền chuyển nhầm, có thể bị xử lý hình sự
Đối với trường hợp người được chuyển nhầm tiền nhanh chóng rút tiền ra để sử dụng trước khi được ngân hàng thông báo và khi nhận được thông báo của ngân hàng thì họ từ chối hoàn trả lại tiền, theo LS Trịnh Huyền, hành vi này được xem là hành vi chiếm giữ và sử dụng trái phép tài sản, có thể cho rằng được cấu thành tội phạm và được xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.
Đơn cử, năm 2019, do sự cố, một ngân hàng đã chuyển nhầm 5 tỷ đồng vào tài khoản của một thanh niên (trú tại TP Hồ Chí Minh). Dù biết ngân hàng chuyển nhầm tiền nhưng người thanh niên này vẫn rút gần 1,5 tỷ đồng tại hơn 200 điểm ATM khác nhau để sử dụng. Đến khi được ngân hàng thông báo thì người thanh niên này không có khả năng trả tiền cho ngân hàng. Sau đó Công an quận 1 (TP HCM) đã bắt giữ, điều tra người này về hành vi “sử dụng trái phép tài sản”.
............................................................................................