tranbacviet
Senior Member
Phim “THE EXPERIMENT” (2001)
The Experiment (2001) - 20 người đồng ý tham gia một thử nghiệm tâm lý lạ lùng: Đóng vai cai ngục và tù nhân trong 2 tuần.
Có một phiên bản khác được ra mắt năm 2010
--------------------------------
1. Tóm tắt nội dung :
20 người đàn ông tình nguyện bị nhốt lại với nhau trong một nhà tù tách biệt. Trong hai tuần, họ sẽ đóng vai tù nhân và cai tù. Tù nhân buộc phải nghe lời cai tù và không ai được phép sử dụng bạo lực. Nếu chịu đựng được và không từ bỏ giữa chừng, mỗi người sẽ nhận 1.700 đôla khi kết thúc.
Tarek Fahd (Moritz Bleibtreu) là một tài xế taxi, tình cờ tìm thấy quảng cáo về cuộc thí nghiệm và quyết định tham gia. Sau vài bài phỏng vấn, Tarek được chọn. Người ta xếp anh làm 1 trong 12 tù nhân, trong khi 8 người còn lại đóng vai cai tù. Tù nhân buộc phải mặc áo ngủ dài có dán số và bị yêu cầu phải gọi nhau bằng số. Tarek được đánh số 77. Cai tù mặc đồng phục, được phát đầy đủ đồ nghề như đèn pin, dùi cui, chìa khóa. Không hề có bất kì sự can thiệp nào từ bên ngoài.
Ngày đầu tiên, mọi người đều vui vẻ và nghĩ rằng sắp kiếm được món tiền dễ dàng. Cai tù và tù nhân thậm chí còn trêu đùa, chơi bóng chung với nhau. Họ có cảm giác đang trong trò nhập vai “cảnh sát, kẻ cướp” của trẻ con. Rồi sự cố đầu tiên xuất hiện: Tù nhân số 82 không uống được sữa. Theo qui định, mọi người đều phải ăn hết phần mình. Trong khi các cai tù còn đang tìm cách thuyết phục, Tarek đã giật lấy chai sữa, uống giùm người bạn tù.
Đó là tình huống phân chia ranh giới giữa hai phe. Mâu thuẫn rất hiển nhiên. Có những qui định mà cai tù buộc tù nhân phải làm theo, nhưng không thể nếu vẫn giữ ý nghĩ đang ở trong trò chơi. Và Tarek chính là nhân tố quyết định mà các nhà nghiên cứu cần đến: Một kẻ nổi loạn. Màn đùa giỡn quá trớn của anh sau đó đã khiến các cai tù quyết định phải cứng rắn. Vì không được dùng bạo lực, một gã tóc vàng tên Berus (Wotan Wilke Möhring) đề xuất: “Làm nhục là cách duy nhất giải quyết vấn đề này.”
Và phe cai tù đã sử dụng cách làm nhục đơn giản nhất. Lợi dụng đêm khuya, họ dùng bình cứu hỏa áp chế rồi lột trần tất cả tù nhân, tước đi cả chăn màn. Tarek còn bị còng vào cửa sắt và phải nằm trên sàn lạnh giá suốt đêm. Sáng hôm sau, gần như tất cả tù nhân đã cho thấy sự phục tùng, trừ số 77. Tức giận vì bị đối xử tệ, anh chửi mắng Berus. Cuộc chiến chính thức bắt đầu.
2. Ý tưởng phim :
The Experiment có kịch bản chuyển thể từ tiểu thuyết Black Box (Hộp đen) của tác giả Mario Giordano. Quyển sách lại được gợi cảm hứng từ một cuộc thí nghiệm có thật, diễn ra vào năm 1971 ở Mỹ. 24 sinh viên tại đại học Standford đã được chia làm hai nhóm tù nhân và cai tù, cũng trong hai tuần. Người tổ chức là giáo sư Phillip Zimbardo, với mục đích nghiên cứu xung đột quyền lực trong môi trường nhà tù. Đây là những gì ông ghi chép: “Chỉ trong vài ngày, phe cai tù trở thành những kẻ tàn ác, còn tù nhân thì trầm cảm nặng nề.”
Làm thế nào chỉ trong vài ngày, toàn bộ lớp nền đạo đức của các sinh viên hoàn toàn bị xóa sạch? Cuộc thí nghiệm của Zimbardo dừng lại ở ngày thứ 6, khi bị một sinh viên khác chỉ trích. Vị giáo sự đành kết luận tạm thời là hành vi con người chịu ảnh hưởng lớn nhất ở hoàn cảnh, chứ không phải các yếu tố khác như nhân cách hay giáo dục. Sẽ thế nào nếu “nhà tù Stanford” kéo dài đủ 14 ngày? Chính là những gì xảy ra trong The Experiment.
Tất nhiên, là điện ảnh, có những yếu tố được thêm thắt để làm đầy câu chuyện. Đó là cô bạn gái mới quen của Tarek. Họ gặp gỡ và ngủ với nhau vào đêm trước khi anh tham gia thí nghiệm. Những hình ảnh ân ái luôn xuất hiện trong đầu Tarek suốt thời gian ở đó. Một gã đàn ông có thể nghĩ đến gì khác sau xà lim? Chung phòng với Tarek là một sĩ quan ngầm đến điều tra. Và tù nhân số 82 chia sẻ ước mơ về chiếc xe Ferrari tương lai, với số tiền kiếm được. Tất cả tạo ra không khí tù tội thật sự.
3. Đánh giá - Nhận xét :
The Experiment mang đến một trải nghiệm đáng giá với phim ảnh, mà ngày càng hiếm hoi dần, là sự khó đoán. Rõ ràng, khi đề ra những luật lệ, điều chúng ta chờ đợi là phá luật. Oliver đáp ứng đúng điều đó. Trong phim, khi các giới hạn bị phá vỡ, không ai biết điều gì xảy đến hay dẫn về đâu. Nửa sau phim là giai đoạn cao trào nối tiếp cao trào, không ai còn được an toàn, dẫn đến sự kịch tính và hồi hộp được đẩy lên kịch trần.
Như những bộ phim xuất sắc khác, không có câu trả lời nào được nêu ra trong The Experiment. Luôn là những câu hỏi. Kết quả cuộc thí nghiệm buộc chúng ta phải nghi ngờ về nhiều điều cơ bản về tâm lí người. Vì sao các nền tảng đạo đức nhanh chóng bị tước bỏ đến vậy? Nhân tính có thật không, hay chỉ là những rào cản chỉ tồn tại dưới sự ràng buộc của pháp luật? Chúng ta không làm đau người khác là vì thương cảm họ, hay vì sợ bị trừng phạt? Điều đáng sợ nhất mà bộ phim mang đến là cảm giác rằng, nếu đưa cho chúng ta bộ đồng phục của cai tù, có lẽ chúng ta sẽ làm giống như họ.
Sức sống của The Experiment này nằm ở tính lớp lang của nó. Nếu có thời gian và xem lại một vài lần, bạn sẽ phát hiện ra nhiều thực tế chân thực khác, trong mối quan hệ giữa cai tù với tù nhân, hay giữa những người cùng phe với nhau.
4. Tạm kết :
Kết quả của thí nghiệm đã cho thấy ảnh hưởng của hoàn cảnh tới hành vi (chứ không phải ảnh hưởng của các yếu tố phi hoàn cảnh, yếu tố nhân cách chẳng hạn). Nói một cách khác, chính hoàn cảnh, chứ không phải tính cách con người đã gây ra hành vi của tù nhân và cai tù.
The Experiment (2001) - 20 người đồng ý tham gia một thử nghiệm tâm lý lạ lùng: Đóng vai cai ngục và tù nhân trong 2 tuần.
Có một phiên bản khác được ra mắt năm 2010
--------------------------------
1. Tóm tắt nội dung :
20 người đàn ông tình nguyện bị nhốt lại với nhau trong một nhà tù tách biệt. Trong hai tuần, họ sẽ đóng vai tù nhân và cai tù. Tù nhân buộc phải nghe lời cai tù và không ai được phép sử dụng bạo lực. Nếu chịu đựng được và không từ bỏ giữa chừng, mỗi người sẽ nhận 1.700 đôla khi kết thúc.
Tarek Fahd (Moritz Bleibtreu) là một tài xế taxi, tình cờ tìm thấy quảng cáo về cuộc thí nghiệm và quyết định tham gia. Sau vài bài phỏng vấn, Tarek được chọn. Người ta xếp anh làm 1 trong 12 tù nhân, trong khi 8 người còn lại đóng vai cai tù. Tù nhân buộc phải mặc áo ngủ dài có dán số và bị yêu cầu phải gọi nhau bằng số. Tarek được đánh số 77. Cai tù mặc đồng phục, được phát đầy đủ đồ nghề như đèn pin, dùi cui, chìa khóa. Không hề có bất kì sự can thiệp nào từ bên ngoài.
Ngày đầu tiên, mọi người đều vui vẻ và nghĩ rằng sắp kiếm được món tiền dễ dàng. Cai tù và tù nhân thậm chí còn trêu đùa, chơi bóng chung với nhau. Họ có cảm giác đang trong trò nhập vai “cảnh sát, kẻ cướp” của trẻ con. Rồi sự cố đầu tiên xuất hiện: Tù nhân số 82 không uống được sữa. Theo qui định, mọi người đều phải ăn hết phần mình. Trong khi các cai tù còn đang tìm cách thuyết phục, Tarek đã giật lấy chai sữa, uống giùm người bạn tù.
Đó là tình huống phân chia ranh giới giữa hai phe. Mâu thuẫn rất hiển nhiên. Có những qui định mà cai tù buộc tù nhân phải làm theo, nhưng không thể nếu vẫn giữ ý nghĩ đang ở trong trò chơi. Và Tarek chính là nhân tố quyết định mà các nhà nghiên cứu cần đến: Một kẻ nổi loạn. Màn đùa giỡn quá trớn của anh sau đó đã khiến các cai tù quyết định phải cứng rắn. Vì không được dùng bạo lực, một gã tóc vàng tên Berus (Wotan Wilke Möhring) đề xuất: “Làm nhục là cách duy nhất giải quyết vấn đề này.”
Và phe cai tù đã sử dụng cách làm nhục đơn giản nhất. Lợi dụng đêm khuya, họ dùng bình cứu hỏa áp chế rồi lột trần tất cả tù nhân, tước đi cả chăn màn. Tarek còn bị còng vào cửa sắt và phải nằm trên sàn lạnh giá suốt đêm. Sáng hôm sau, gần như tất cả tù nhân đã cho thấy sự phục tùng, trừ số 77. Tức giận vì bị đối xử tệ, anh chửi mắng Berus. Cuộc chiến chính thức bắt đầu.
2. Ý tưởng phim :
The Experiment có kịch bản chuyển thể từ tiểu thuyết Black Box (Hộp đen) của tác giả Mario Giordano. Quyển sách lại được gợi cảm hứng từ một cuộc thí nghiệm có thật, diễn ra vào năm 1971 ở Mỹ. 24 sinh viên tại đại học Standford đã được chia làm hai nhóm tù nhân và cai tù, cũng trong hai tuần. Người tổ chức là giáo sư Phillip Zimbardo, với mục đích nghiên cứu xung đột quyền lực trong môi trường nhà tù. Đây là những gì ông ghi chép: “Chỉ trong vài ngày, phe cai tù trở thành những kẻ tàn ác, còn tù nhân thì trầm cảm nặng nề.”
Làm thế nào chỉ trong vài ngày, toàn bộ lớp nền đạo đức của các sinh viên hoàn toàn bị xóa sạch? Cuộc thí nghiệm của Zimbardo dừng lại ở ngày thứ 6, khi bị một sinh viên khác chỉ trích. Vị giáo sự đành kết luận tạm thời là hành vi con người chịu ảnh hưởng lớn nhất ở hoàn cảnh, chứ không phải các yếu tố khác như nhân cách hay giáo dục. Sẽ thế nào nếu “nhà tù Stanford” kéo dài đủ 14 ngày? Chính là những gì xảy ra trong The Experiment.
Tất nhiên, là điện ảnh, có những yếu tố được thêm thắt để làm đầy câu chuyện. Đó là cô bạn gái mới quen của Tarek. Họ gặp gỡ và ngủ với nhau vào đêm trước khi anh tham gia thí nghiệm. Những hình ảnh ân ái luôn xuất hiện trong đầu Tarek suốt thời gian ở đó. Một gã đàn ông có thể nghĩ đến gì khác sau xà lim? Chung phòng với Tarek là một sĩ quan ngầm đến điều tra. Và tù nhân số 82 chia sẻ ước mơ về chiếc xe Ferrari tương lai, với số tiền kiếm được. Tất cả tạo ra không khí tù tội thật sự.
3. Đánh giá - Nhận xét :
The Experiment mang đến một trải nghiệm đáng giá với phim ảnh, mà ngày càng hiếm hoi dần, là sự khó đoán. Rõ ràng, khi đề ra những luật lệ, điều chúng ta chờ đợi là phá luật. Oliver đáp ứng đúng điều đó. Trong phim, khi các giới hạn bị phá vỡ, không ai biết điều gì xảy đến hay dẫn về đâu. Nửa sau phim là giai đoạn cao trào nối tiếp cao trào, không ai còn được an toàn, dẫn đến sự kịch tính và hồi hộp được đẩy lên kịch trần.
Như những bộ phim xuất sắc khác, không có câu trả lời nào được nêu ra trong The Experiment. Luôn là những câu hỏi. Kết quả cuộc thí nghiệm buộc chúng ta phải nghi ngờ về nhiều điều cơ bản về tâm lí người. Vì sao các nền tảng đạo đức nhanh chóng bị tước bỏ đến vậy? Nhân tính có thật không, hay chỉ là những rào cản chỉ tồn tại dưới sự ràng buộc của pháp luật? Chúng ta không làm đau người khác là vì thương cảm họ, hay vì sợ bị trừng phạt? Điều đáng sợ nhất mà bộ phim mang đến là cảm giác rằng, nếu đưa cho chúng ta bộ đồng phục của cai tù, có lẽ chúng ta sẽ làm giống như họ.
Sức sống của The Experiment này nằm ở tính lớp lang của nó. Nếu có thời gian và xem lại một vài lần, bạn sẽ phát hiện ra nhiều thực tế chân thực khác, trong mối quan hệ giữa cai tù với tù nhân, hay giữa những người cùng phe với nhau.
4. Tạm kết :
Kết quả của thí nghiệm đã cho thấy ảnh hưởng của hoàn cảnh tới hành vi (chứ không phải ảnh hưởng của các yếu tố phi hoàn cảnh, yếu tố nhân cách chẳng hạn). Nói một cách khác, chính hoàn cảnh, chứ không phải tính cách con người đã gây ra hành vi của tù nhân và cai tù.
cuối tuần xem
