manoao
Senior Member
Nhìn nhận tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng bia là cần thiết, song nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng tăng như thế nào phải cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo hài hòa các yếu tố, hướng tới nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài.
Ngày 18.11, tại Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tổ chức Hội thảo thông tin chuyên sâu về kinh tế quý 3 của Việt Nam và tác động kinh tế - xã hội của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các ngành công nghiệp.
Tăng thuế gián thu, giảm thuế trực thu
Phát biểu tại hội thảo, từ góc độ đơn vị tư vấn thuế, kiểm toán, bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam, cho biết, do có thuế suất cao nên dù số lượng hàng hóa chịu thuế không nhiều, thuế tiêu thụ đặc biệt chiếm tỷ trọng khá lớn trong số thu về thuế của ngân sách nhà nước, khoảng 10 - 11%.
Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam, phát biểu tại hội thảo
Tại dự thảo luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), bia là một trong những ngành bị điều chỉnh nhiều nhất. Thuế suất hiện tại với ngành bia là thuế suất tỷ lệ phần trăm ở mức 65%. Trong dự thảo luật, cơ quan soạn thảo đưa ra 2 phương án gồm: phương án 1, mức thuế tăng dần từ 70% (năm 2026) đến 90% (năm 2030); phương án 2, mức thuế tăng dần từ 80% (năm 2026) đến 100% (năm 2030).
Đánh giá tác động thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đề xuất đối với ngành bia, bà Vân cho biết, theo Ngân hàng Thế giới (WB), độ co giãn của cầu theo giá (PE) tại Việt Nam đối với bia rất thấp, gần như không ảnh hưởng đến hành vi người tiêu dùng.
Yếu tố quyết định hành vi tiêu thụ dùng bia là hương vị và sở thích cá nhân. Khi thu nhập của người tiêu dùng tăng lên, người tiêu có xu hướng chuyển sang sử dụng các sản phẩm bia có mức giá cao hơn.
Phân tích các kịch bản có thể xảy ra khi thuế tiêu thụ đặc biệt tăng mạnh, theo bà Vân, sản lượng tiêu thụ giảm tự nhiên 1%/năm, mức tăng giá tự nhiên 1%/năm, PE ở mức 0,5%; nhà sản xuất tăng giá để bù đắp 50% chi phí thuế tiêu thụ đặc biệt tăng thêm.
"Đến năm 2030, tổng lượng tiêu thụ và doanh thu toàn ngành giảm mạnh, trong khi đó thu ngân sách nhà nước tăng, nhưng không bền vững. Vì vậy, cần xem xét, đánh giá cẩn trọng các tác động từ mọi khía cạnh", bà Vân nói.
Trình bày Báo cáo đánh giá tác động kinh tế của dự thảo thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng bia, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư), phân tích dự thảo luật quy định thuế suất theo tỷ lệ phần trăm, tăng theo lộ trình từng năm trong giai đoạn từ 2026 - 2030.
Mức giảm giá trị gia tăng (VA) ngành bia của phương án 2 gấp 1,32 lần mức giảm của phương án 1. Về tác động tới tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế, mức giảm tổng giá trị gia tăng (GVA) của phương án 2 gấp 1,3 lần tác động của phương án 1.
Về nguồn thu ngân sách nhà nước, thuế gián thu tăng ở mọi phương án, nhưng không đủ bù đắp mức độ sụt giảm GVA của nền kinh tế. Trong khi đó, thuế trực thu giảm ở mọi phương án.
Bà Thảo nhìn nhận, phương án tăng thuế với mặt hàng bia mà cơ quan soạn thảo đưa ra giúp tăng thu ngân sách trong ngắn hạn, song về dài hạn thì lại giảm nguồn thu. Làm sao phải đảm bảo nuôi dưỡng nguồn thu dài hạn, cân đối hài hòa giữa các vấn đề, đảm bảo ổn định kinh doanh. Các chính sách liên quan tới doanh nghiệp còn có thể gây ảnh hưởng tới niềm tin của nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh tại Việt Nam.
Tính kế nuôi dưỡng nguồn thu thuế lâu dài
Nhìn nhận tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng bia là cần thiết, song nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng tăng như thế nào phải cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo hài hòa các yếu tố, hướng tới nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài.
100 tr dân mà sao thu doanh nghiệp hẻo thế
