Vỉa hè là của ai?

HuynhHuuCuongQN

Senior Member
Tôi quan sát chiếc xe hơi đỗ giữa 2 nhà, một phần ba lấn vào phía trước cửa hàng bún, phần đầu xe đã gối sang lối dành cho người đi bộ. Bên kia đường, người phụ nữ là chủ xe chẳng màng tới mấy lời la mắng của chị chủ quán bún.

Con đường trước cổng trường mới được sửa sang, vỉa hè rộng rãi thuận tiện cho các hộ dân mặt tiền khai thác kinh doanh. Hai bên cổng trường, bảo vệ căng dây trên vỉa hè làm nơi trông giữ xe máy cho các phụ huynh gửi xe để dẫn con vào lớp. Phía bên này là hàng quán bán đồ ăn sáng. Học sinh ra vào ngôi trường đều phải đi bộ dưới lòng đường.

Quán bún tôi kể ở trên kê bàn ghế ra giữa vỉa hè, bên trái là một hàng cà phê mang đi, bên phải thì xe đứng bán bánh mì. Những ai vào mua đồ ăn mới được dừng đỗ xe, còn không sẽ bị la mắng quát tháo.

Hàng ngày chứng kiến cảnh vỉa hè được sử dụng vậy, tôi không khỏi băn khoăn "vỉa hè là của ai?".

Vỉa hè là của ai? - 1

Vỉa hè đoạn qua phố Quang Trung (Hà Đông, Hà Nội) được rào 2 lớp, dành lối đi cho người đi bộ (Ảnh: Thế Hưng).

Hiểu theo nghĩa phổ biến thì vỉa hè, đường phố do nhà nước đầu tư, dành cho phương tiện giao thông, người đi bộ và là một cấu phần của hạ tầng đô thị. Nhưng trong thực tế thì vỉa hè vừa có rất nhiều "chủ", lại vừa "vô chủ".

Trong thời gian theo học tại Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, tôi từng tham gia một cuộc tranh luận về các bên liên quan đến vỉa hè, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên. Lớp chúng tôi được chia ra làm nhiều nhóm cố gắng tìm kiếm, liệt kê hết những bên khác nhau có lợi ích đối với vỉa hè, để từ đó kiến nghị chính sách. Một chính sách tốt cần phải tính toán để đảm bảo lợi ích xã hội là tối đa, trong đó lợi ích của các bên liên quan cũng phải được đảm bảo.

Trước hết vỉa hè phải được ưu tiên cho người đi bộ, những người tham gia giao thông dừng trú mưa, nghe điện thoại; những phương tiện trục trặc cần dừng, đậu để sửa chữa… Vỉa hè còn là nơi đặt các đường ống nước ngầm, bóng đèn chiếu sáng, đường cáp điện ngầm, cáp viễn thông, cáp truyền hình ngầm…, bởi vậy các doanh nghiệp kinh doanh cung cấp những dịch vụ này đều có lợi ích và nhu cầu sử dụng vỉa hè. Rồi đến ngành giao thông thì phải đào, đặt các trụ treo biển báo tín hiệu đường bộ…

Liệt kê một hồi, chúng tôi thấy rằng dường như bên có quyền lợi lớn nhất là chủ những căn nhà mặt tiền. Khi họ được cấp giấy phép xây dựng căn nhà mặt tiền, rõ ràng họ có quyền với lối đi ra chính là vỉa hè, quyền với "bất động sản liền kề" cũng chính là cái vỉa hè trước cửa nhà họ.

Dù không luật pháp nào quy định, song chủ các ngôi nhà mặt tiền có lợi ích rõ ràng với vỉa hè và bảo vệ quyền lợi của mình quyết liệt nhất, khi hàng ngày họ phải đi ra, đi vào. Ở những vị trí đắc địa, chủ nhà còn có thể tự đứng ra kinh doanh và/hoặc thu tiền cho thuê vỉa hè trước nhà mình

Chẳng hạn như chủ quán bún tôi kể trên vừa đứng ra kinh doanh, vừa cho hai người khác thuê "suất vỉa hè" để đứng bán cà phê và bánh mỳ mang đi.

Hiện nay chúng ta có nhiều quy định về việc quản lý, sử dụng vỉa hè nhưng chưa phân định thật rõ ràng quyền và trách nhiệm của các bên liên quan, hay nói một cách nôm na chưa chỉ rõ "vỉa hè là tài sản của ai?".

Mọi người thường nghĩ vỉa hè là của nhà nước. Đúng như vậy. Nhưng như tôi đã phân tích ở trên, khi nhà nước cấp cho các chủ nhà mặt phố giấy phép xây dựng, cũng được hiểu là họ có quyền đảm bảo lối đi riêng. Mà lối đi riêng này chính là phần vỉa hè trước căn nhà họ được cấp phép. Cho nên họ trở thành "chủ" hoặc cư xử như là "chủ" của đoạn vỉa hè đó.

Ngoài người "chủ" này thì còn rất nhiều bên liên quan khác khiến cho vỉa hè bị "chia năm xẻ bảy", bị lấn chiếm, bị xuống cấp…, để rồi một ngày chúng ta thấy rằng vỉa hè không còn thực hiện được chức năng chủ yếu của nó là dành cho người đi bộ nữa.

Tâm lý coi vỉa hè là của chung còn xuất phát từ nếp văn hóa làng xã, từ một bộ phận người dân hàng ngày phải mưu sinh nơi hè phố.

Với những người dân thu nhập thấp, hàng quán vỉa hè không chỉ vấn đề thuận tiện mà quan trọng hơn là phù hợp về chi phí, giá cả. Có cung thì có cầu. Có lợi ích thì có mâu thuẫn khi vỉa hè bị "giằng xé" giữa các bên liên quan. Biết bao nhiêu cuộc ra quân giữ trật tự vỉa hè từ thời Nghị định 36/CP năm 1995 đến nay, nhưng mỗi đợt dù rầm rộ như thế nào cũng chỉ được một thời gian nhất định rồi đâu lại vào đó.

Vỉa hè là của ai? - 2

Khu vực quận Hà Đông cũng đang thực hiện "chiến dịch" dựng rào ngăn chặn tình trạng lấn chiếm vỉa hè nhưng có vẻ vỉa hè vẫn dành cho xe ô tô (Ảnh: Thế Hưng).

Vậy chúng ta nên quản lý vỉa hè như thế nào?

Kinh nghiệm của Thái Lan là thiết lập những khu food court tại tầng hầm của các trung tâm thương mại, khu văn phòng hay các khu dân cư tập trung để phục vụ các món ăn đường phố cho những người thu nhập thấp. Sân bay hiện đại nhất của Thái Lan là Suvarnabhumi cũng thiết kế một trung tâm bán thức ăn đường phố dưới tầng hầm. Còn kinh nghiệm của Singapore là hạn chế phương tiện cá nhân và phát triển giao thông công cộng, qua đó giảm tải, giảm áp lực lên vỉa hè.

Vấn đề là chính sách của nước ngoài chưa chắc có thể áp dụng ngay tại Việt Nam. Bởi vì chúng ta phát triển giao thông công cộng ì ạch, cho nên đa số người dân vẫn phải sử dụng xe máy, mà xe máy thì gắn với đời sống vỉa hè. Còn quy hoạch khu vực riêng cho người bán hàng rong, cho ẩm thực vỉa hè là vấn đề rất khó khăn khi đất ở các khu trung tâm là "đất vàng", "đất kim cương".

Thực ra những giải pháp trên đây đã được các cơ quan chức năng ở Việt Nam đề cập đến, nhưng lộ trình như thế nào phụ thuộc vào quyết tâm của chính quyền các thành phố và nguồn lực địa phương.

Trong lúc này, chúng ta không thể ngồi chờ bởi vỉa hè là chuyện hàng ngày. Vậy thì có những việc làm dần và có những việc cần làm ngay. Dù việc nào, muốn bền vững phải trên cơ sở mang lại lợi ích hài hòa cho các bên liên quan.

Những quyền về đảm bảo lối đi riêng, hay quyền đi/đỗ tại khu vực sở hữu công lòng đường, hè phố rất bức bối hiện nay, cần được cơ quan chức năng rà soát và chỉnh sửa quy định, đặc biệt cần chỉ rõ "vỉa hè là của ai", hay nói cách khác cần làm rõ quyền lợi và trách nhiệm của các bên liên quan.

Dù là để phục vụ công tác quản lý hay để áp dụng chế tài, đều phải có địa chỉ rõ ràng, tránh "cha chung không ai khóc".

Tác giả: Ông Vũ Ngọc Bảo từng theo học tại Trường Chính sách công và quản lý Fulbright; hiện công tác tại Tổng công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí, thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
https://dantri.com.vn/tam-diem/via-he-la-cua-ai-20221103233708107.htm
 
Bh đường 3 làn thì 3 làn chật kín ok, xe máy đéo trèo lên vỉa hè mà đi cũng thật sự chẳng biết đi lối nào
 
Hôm trước ông cậu ở nc ngoài về dắt mấy cháu đi ăn chè gần nhà. Đường vn thì biết rồi đấy vỉa hè chúng nó lấn hết luôn xong ổng BỊ BẮT BUỘC PHẢI ĐI BỘ DƯỚI LÒNG LỀ ĐƯỜNG thì cái xe máy quẹt cho 1 phát té bầm tím tái cái tay. Tớ chỉ lắc đầu ngao ngán về tương lai thế hệ con cái sau này. :(
 
Của toàn dân, được 1 nhóm dân sử dụng dưới sự bảo kê của 1 nhóm đầy tớ
Cái này đúng thật, bọn đô thị mất dạy vcl. Có mấy tiệm nó nằm chình ình giữa mặt đường lớn thì k thấy ai bắt, còn mấy tiệm nằm trong hẻm thì chúng nó lại vào bắt :LOL:
 
Thực ra theo luật thì vỉa hè được tính là "bất động sản liền kề", chủ sử dụng đất gần đó được quyền "sử dụng nhưng ko ảnh hưởng đến xung quanh".
Nên nó hơi phức tạp 1 tý vì đoé có cái gì làm chuẩn là ko ảnh hưởng cả.
Còn lấn chiếm luôn cái vỉa thì xứng đáng bị chửi, oto cũng chui lên vỉa đậu xe càng xứng đáng chửi.
Luật lá ở mình soạn xong lại ko thực hiện nghiêm mà thả cho dân nhờn, đến khi làm nghiêm túc lại bảo nhà nước tận thu xong chả giải quyết được vấn đề gì. Giờ cứ phải làm nghiêm, làm cứng đúng luật đi vài năm là mới ổn được, như lúc ra quân nồng độ cồn với đội mũ bảo hiểm ấy. Cứng cho dân sợ.
 
Vỉa hè nguy hiểm cho người đi bộ lắm, trời mưa đến chỗ bị lấn chiếm, bước xuống đường trượt chân bong gân hết 3 tuần. Xây cho người có mặt tiền cho thuê, người mua bán thôi chứ không phải để đi bộ hay đậu xe đâu.
 
Của ai là của ai ? Ở đông lào ai hỏi của ai là phản động rồi, là gì có cái gì của riêng ai bao giờ ?
"Muốn đặt bàn ghế ở vỉa hè không phải dễ, nhất là trong giai đoạn này. Tuy nhiên, vẫn có cách nhưng phải tìm đúng người trong cơ quan nhà nước mà ký gửi" - một chủ quán cho biết.
 
Từ khi sang Nhật quen với đường xá bên này. Lâu lâu coi mấy chương trình của Nhật quay thành phố ở Vn mình thấy Vn nhếch nhác vcl :sad:. Cảm giác giống như khi mình ở Vn xem các thành phố ở Ấn **, Banglades… các thứ, bẩn bẩn quê quê.
 
Back
Top