Mình tham gia thị trường đc 1 năm, lúc đầu cũng hào hứng lắm, cứ nghĩ DeFi (tài chính phi tập trung) là tương lai, tham gia 1 số hackathon các kiểu (trên chain Radix -
https://www.radixdlt.com/post/scrypto-dao-challenge-results), gọi là có 1 ít tiền tiêu vặt, sau rồi hiện tại mình nghĩ như này (chắc cũng vì tâm lý downtrend):
- DeFi (or ứng dụng blockchain nói chung) hiện nay 99% là lùa gà, úp bô, công cụ phạm tội, trốn thuế,... nó giống sự phát triển của hệ thống Banking 100 năm trước khi chưa có Central Bank (trích dẫn 1 chiên da bên tây:
https://www.coindesk.com/layer2/2022/09/12/theres-no-future-for-defi-without-regulation/). Khi có cơ quan quản lý tập trung, regulation thì nó mới bắt đầu thực sự đi vào cuộc sống hằng ngày.
- Tập trung hay Phi tập trung tốt hơn (Centralize or Decentralize), để giải thích câu này chắc cần nghiên cứu lại các hình thái kinh tế - xã hội theo triết học Mác - Lê nin: Công xã nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản, xã hội chủ nghĩa,... > về cơ bản, có thể nói gọn lại thành quá trình Decentralize - Centralize - Decentralize. Nếu áp đúng theo triết học Mác, thì mình đang trong quá trình Decentralize, tiến tới sở hữu công, nên trong giai đoạn này đang có xu hướng Decentralize (khi và chỉ khi triết học Mác đúng, và còn sau đấy có Centralize lại không thì mình không biết).
- Trong trường hợp triết học Mác đúng và xu hướng tương lai gần sẽ là Decentralize, và "có thể" ứng dụng công nghệ Blockchain, thì mình cũng dự đoán là sẽ phải ứng dụng hầu hết các công nghệ khác nữa (AI, Quantum computing,...), và tất cả các công nghệ đều phải được phát triển bởi cộng đồng người "không có cái tôi" (self-less) thì mới đảm bảo được là đi đúng hướng xã hội chủ nghĩa, cộng sản. Đơn giản vì bất kì ai, đã là con người là phải có "tham - sân - si" (sinned by greed), cũng là nguyên do tại sao khi mới khởi đầu công nghệ blockchain 99% (nếu ko muốn nói là 100%) là đều lùa gà, lừa đảo, úp bô,... chả tạo thêm giá trị gì cho xã hội.
Kết luận: tương lai gần nhất là phải có pháp luật quản lý đã, những thứ khác tính sau. Sau khi có công cụ quản lý rồi thì nó cũng sẽ không hoàn toàn là Decentralize nữa, mà là 1 dạng hybrid Ce-DeFi, phải tốn kha khá thời gian "quá độ" mới thực sự hoàn toàn Decentralize được, do đó 99% (nếu không muốn nói là 100%) các dự án blockchain hiện nay sẽ có 2 viễn cảnh:
+ Tuân thủ pháp luật, tập trung phát triển dự án theo hướng Ce-DeFi (như Binance, Ethereum Foundation hiện đang làm, chuyển sang Proof of Stake chỉ là bước đầu).
+ Tiếp tục lùa gà đến chết.