BẢN CHẤT CỦA MỤN, PHÂN LOẠI MỤN
Trên da chúng ta có các đơn vị tuyến bã nang lông đảm nhiệm vai trò tiết ra các chất bã nhờn giúp giữ ẩm, chống thấm nước, đảm bảo cân bằng pH, hệ vi sinh,… cho da.
- Bình thường chất bã nhờn này sẽ theo sợi lông và thoát ra bề mặt da qua các lỗ chân lông.
- Mụn xảy ra khi quá trình này bị cản trở qua các diễn biến sau:
- - lỗ chân lông bị bít tắc do bụi bẩn, tế bào da chết gây bít tắc,…
- - Các tuyến bã nhờn tăng tiết dầu do da thiếu ẩm, chế độ ăn ( đồ ngọt, thực phẩm có GI cao, thực phẩm từ sữa động vật ,…) , hoặc do thay đổi về hormone trong giai đoạn dậy thì và theo chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới, stress, uống ít nước,.…
- -> Hậu quả của 2 quá trình trên là tình trạng các nang lông bít tắc chứa đầy bã nhờn: môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn phát triển ( một trong những vi khuẩn có vai trò quan trọng là P. Acnes)
- - Ban đầu xuất hiện các mụn không viêm ( Comedone) , sau đó khi vi khuẩn phát triển trong các nang lông bít tắc sẽ tạo nên tình trạng viêm -> tạo các mụn viêm đỏ dạng sẩn, cục, mụn mủ.
- 2. Như vậy tùy vào tình trạng, mức độ viêm mà mụn có các loại sau:
- a. Mụn không viêm: comedone
- Với mụn không viêm thì chủ yếu là tình trạng ứ đọng các chất bã nhờn trong nang lông. Nếu phần cổ nang lông kín thì tạo thành mụn đầu trắng ( white head comedone) , nếu cổ nang lông hở -> phần bã nhờn tiếp xúc không khí sẽ bị oxi hóa tạo mụn đầu đen ( Black head comedone) . Như hình trên mũi tên ở trên là mụn đầu trắng, còn mũi tên dưới là mụn đầu đen.
- b. Mụn viêm:
- Khi vi khuẩn phát triển trong các nang lông bít tắc sẽ tạo nên tình trạng viêm. Các mụn sẽ trở nên đỏ, sưng và có mủ ở trong.
- Mụn viêm sẽ có nhiều mức độ, từ các sẩn viêm -> mụn mủ -> mụn bọc -> mụn mạch lươn ( nhiều mụn bọc thông với nhau)
- c. Mụn cám:
- Thường xuất hiện vùng mũi, mọi người quen gọi là mụn cám nhưng bản chất nó là các sợi bã nhờn do các tuyến bã nhờn tăng tiết tạo ra. Khác với mụn ở chỗ với sợi bã nhờn thì không có tình trạng bít tắc lỗ chân lông và không có tình trạng viêm.