Part 16: Tay ngang có nên nhảy việc không?
Hi các bác, mỗi khi các bác nhảy việc thì thời gian đầu các bác có bị áp lực không?. Đối với em, mỗi lần nhảy việc là mỗi lần áp lực, đặc biệt là khi thời gian giữa các lần nhảy việc quá ngắn
. Em không khuyến khích các bác nhảy việc thường xuyên, nhưng đối với anh em tay ngang thì chuyện nhảy việc là phải có để tránh bị underpay (lương trả thấp so với năng lực).
Đa số anh em tay ngang sẽ khó xin việc ở trong thời gian đầu, vì các bác chưa có tín nhiệm (credit) trong ngành (không bằng cấp liên quan). Nghĩa là các bác dễ bị underpay từ đầu, cũng dễ hiểu là doanh nghiệp cũng hạn chế rủi ro, nếu các bác không làm nổi thì họ cũng mất ít tiền thôi. Nhưng sau vài tháng làm việc, khi đã có kinh nghiệm rồi thì các bác nên thử phỏng vấn công ty khác, nghĩ đơn giản là đi phỏng vấn khảo sát thị trường lao động IT thôi. Nếu các bác có offer cao thì nhảy, không thì cũng chả mất gì. Đừng mù quán trung thành với công ty đầu tiên, khi mà vị thế ban đầu của mình là xin xỏ, cửa dưới so với họ, thậm chí bị underpay, bị ràng buộc hợp đồng đền bù (khi nghỉ việc trong khoảng thời gian x năm thì người lao động phải đền tiền ấy, ví dụ như FPT nổi tiếng vụ này).
Nếu các bác hay lo lắng là khi nhảy việc nhiều quá, thì liệu có học hỏi được gì không?, nhà tuyển dụng có đánh giá thấp sự trung thành của ứng viên không?. Lo lắng này là chính đáng khi các bác làm việc trong những ngành khác, yêu cầu sự trung thành. Trong ngành lập trình, chuyện nhảy việc là quá bình thường, không phải tự nhiên mà các công ty tuyển fresher hay có thêm hợp đồng ràng buộc để giữ người. Nếu sau này, các bác có vào được những công ty đầu ngành, thậm chí vào được FAANG (Facebook, Apple, Amazon, Netflix và Google) thì liệu các bác có dừng nhảy việc và làm suốt đời ở một công ty?.
Nói thẳng ra ở thời đại này, công ty công nghệ nào mà còn quan tâm đến việc ứng viên có thường xuyên nhảy việc hay không, thì là công ty có văn hoá toxic. Anh không thể bóc lột người khác với cụm từ mỹ miều "trung thành", trong khi ngoài thị trường có nhiều nơi tốt hơn để họ đi tới. Tuy nhiên, những điểm em nói ở trên, chỉ apply cho level entry thôi nha các bác. Khi các bác lên những level cao hơn nữa, thì việc các bác cứ 6 tháng, 1 năm là nhảy việc thì không nên. Đơn giản là ở level cao, tốt nhất là các bác nhảy khi đã hoàn thành project, ít gì cũng 2, 3 năm mới nên nhảy, khi các bác đã contribute cho công ty, cho project rồi. Vì ở level cao, doanh nghiệp sẽ đánh giá ứng viên ở mức đã làm được gì, scope là project, high level architecture, cách xử lý vấn đề,.... Ngoài ra thì chuyện bị underpay khó xảy ra, trừ khi có công ty nào mới vào VN, trả lương phá giá thị trường thì mình mới có cảm giác bị underpay thôi.
Quay lại câu chuyện em đang kể, những ngày đầu tiên ở công ty mới em thực sự rất stress, vì:
- Lương cao gần như gấp đôi (700$), sợ có quá nhiều việc hoặc làm những thứ cao siêu.
- Team Frontend thuần thực chất chỉ có 3 người (bao gồm cả em, và anh phỏng vấn em vào), các thanh niên 'fullstack' thực chất chỉ biết code Jquery, html, css chứ không biết ReactJs.
- Trường họp biết ReactJs thì khả năng lại kém (ông BE xung phong qua làm FE), em lại là người thế chỗ ổng. Project đã đủ người nên em phải làm việc dưới tên của ổng.
- Công ty *éo phải outsource cũng không phải product (theo quảng cáo của Headhunter - HH).
- Công ty có vẻ muốn quịt tiền bé HH, vì HH không biết được thông tin offer từ công ty mà phải đi hỏi em. Mà HH biết được em vào làm công ty này cũng từ thông tin ngoài lề của một bé HH khác đã nhảy vào làm HR cho công ty (em có đề cập đến bé HH này ở phần trước) . CV của em đã bị reject tại thời điểm phỏng vấn xong, nhưng công ty vẫn lưu Profile, 3 tháng sau mới nhận vào làm cũng là một biểu hiện của sự lươn lẹo.
Ở thời điểm đó, khi vừa vào làm, em stress và hay suy nghĩ tiêu cực. Em đã làm một việc sai trái là không tiết lộ mức offer cho HH (để HH biết đường charge lại công ty), HH cũng vì thế mà dừng support em đòi những benefit của công ty như trong tin tuyển dụng (sign-on bonus, full tháng lương 13). Ngồi Type những dòng này thấy mình thật sai trái, nhưng mà mới đi làm, em nghĩ nhiều người trong hoàn cảnh đó cũng không dám đòi hỏi, lỡ nó đuổi mình thì lại khổ. Mà công ty cũng vừa tuyển HR có xuất thân từ HH, đang thử việc có đuổi em đi cũng dễ lắm.
Thời gian này em tiếp xúc nhiều với 2 người: Anh Lead FE - Lead.T, anh dev BE chuyển sang FE - Dev.V.
Còn về công ty thì hiện đang Build nhiều project:
- Project cho chính phủ nước ngoài, cái này thì em không có cơ hội join, vì code chủ yêu là Java và JQuery. Đây là project để quảng cáo mình là công ty product, nhưng em thấy nó giống outsource hơn. Vì phần core bên VN mình không có nắm, chủ yếu viết API (kiểu Gateway, middleware) và làm UI thôi.
- Nhiều Project offshore (em join 1 trong những project ấy). Offshore nghĩa là công ty A sẽ thuê bạn, nhưng bạn lại code thuê cho công ty B (và cty B sẽ trả tiền cty A theo đầu người).
Em join 1 project mà BA (Business Analyst) là người Ấn Độ, các dev khác đến từ nhiều quốc gia (Ấn, Pakistant, Nga). Lúc đầu em tưởng bở là sẽ học hỏi được nhiều, vì làm với team nước ngoài luôn. Nhưng trong quá trình làm việc, họ không cần mình join vào bất cứ cuộc planning meeting nào, cũng không có liên lạc gì với các dev khác (không có daily meeting luôn). BA chỉ define ra Ticket (hiểu là task) rồi assign nó cho anh Lead.T của VN, anh Lead.T đọc chia task (ticket), hoặc subtask lại cho em và code.
Thời gian này em làm việc như một coder, không hơn không kém, anh Lead.T có cho estimate cũng để biết được mình có làm kịp tiến độ không (estimate cho vui ý), nếu estimate lâu thì ảnh vào code phụ. Đối với người mới như em, thì cách tiếp cận này là dễ nhất. Công ty cũng xác định trình độ em ở mức Junior, Offshore họ thuê theo đầu người, nên em vào cũng chỉ code phụ ông Dev.V chứ không có tự thêm người vào được. Công việc thì cũng tương đối, cũng nằm trong những kiến thức em đã biết (HTML, CSS, JS, ReactJS và ecosystem của nó). Project này cũng kiểu mì ăn liền, không có viết test, structure thì có sẵn cứ follow theo cách họ đã code lúc trước là được.
Ký ức trong thời gian này: Sáng em thức sớm tầm 5h để học bài (học kiến thức mới hoặc các công nghệ trong project mà chưa biết), học khoảng 2 tiếng thì đi nấu cơm với vợ. Rồi em chạy chiếc Winner đi làm, đem theo phần cơm trưa đã chuẩn bị sẵn, trên đường mua một ổ bánh mì Hà Nội, đến công ty sớm tầm 15p (8h45) và ra ban công gặm bánh mì. Ăn sáng xong vào code không có nói chuyện với ai nhiều, có stuck gì thì hỏi anh Lead.T. Trưa thì ăn phần cơm đã đem theo, xong nằm gối lười ngủ, thức lại code, chiều cứ đúng 6h là về. Lúc này em làm việc rất chăm, bấm luôn cả giờ theo phương pháp pomodoro để làm việc và nghỉ ngơi (đi lấy nước, vệ sinh,...).
Mọi chuyện vẫn ổn cho để khi hợp đồng offshore hết hạn, và không được ký tiếp nữa, lúc này em mới vào làm chưa được 2 tháng (vẫn còn trong time thử việc). Cứ tưởng bị vắt chanh bỏ vỏ (công ty cho ngồi chơi 2 ngày không task), ai ngờ đó là khoảng thời gian nghỉ ngơi hiếm hoi, là sự bắt đầu của một hành trình đầy sóng gió: Công ty sẽ phát triển product của riêng mình (from zero), anh Lead.T và em sẽ là người chịu trách nhiệm chính bên FE (nói là sau này sẽ tuyển thêm). Bên BE thì lựa một số thanh nhiên code Java ra, đưa một ông senior Java lên làm lead (Lead. L).
(To be continue...)
.
. Lúc đó cũng may mắn là em được inspire từ video này (TLDR: kệ mẹ JD, cứ apply job nếu mình nghĩ rằng có thể làm được hoặc học được), nên em apply luôn.
. Năm nay cũng 35+ rồi có lẽ sẽ rất rất khó . Nhưng cứ học hỏi dần dần và ước mơ vậy thôi 
), còn ở step 4 các bác dễ cảm thấy hoảng loạn, trầm cảm, muốn bỏ cuộc. Điều quan trọng là phải biết chế ngự cảm xúc, tập trung vào việc giải quyết vấn đề. Khi đi làm rồi các bác sẽ biết chuyện phạm sai lầm, hoặc không biết hoàn toàn một kiến thức nào đó là chuyện rất bình thường.
" vì bà sếp chỉ lên công ty vào buổi chiều. Sau này công ty cũng muốn đuổi, kêu vào họp riêng mãi mà đến lúc em nghĩ việc luôn vẫn chưa thấy đuổi (mà tính ổng cũng chày cối không tự nghỉ, mặc dù hay nói có offer bên này bên kia).
