Yo, bro, nghe tao phân tích cái deal góp vốn của mày nè!
Mày với thằng bạn tính chơi lớn, mở rộng đế chế kinh doanh, nghe hoành tráng phết! Công ty nó đang chạy ngon, hàng hóa bán được, đúng lĩnh vực mày rành, nghe là thấy thơm rồi. Nhưng mà khoan, tao ngửi thấy mùi drama gia đình với cái vụ pháp lý lằng ngoằng ở đây, để tao bóc tách cho mày từng khúc, không là mày nhảy vào ôm drama to!
1. Vụ công ty cũ với cái ghế giám đốc
Mày kể thằng bạn muốn chuyển cổ phần công ty cũ cho mày, đẩy mày làm giám đốc luôn, nghe thì oai nhưng tao thấy hơi "có mùi". Công ty cũ mà sạch sẽ, pháp lý ngon thì không nói, mày cầm cổ phần, làm giám đốc, scale up thị trường là đẹp. Nhưng mà mày lo đúng rồi, ai biết cái công ty đó trước kia có dính phốt gì không? Kiểu nợ thuế, nợ ngân hàng, hay hợp đồng lởm bị kiện thì sao? Mày làm giám đốc là mày đứng mũi chịu sào, nó đứng ngoài vỗ tay, mày thành "giám đốc bù nhìn" là toang!
Tao khuyên: Đừng có dại mà gật đầu ngay. Mày phải thuê luật sư hoặc kiểm toán độc lập, lật từng tờ giấy tờ của cái công ty đó lên. Sổ sách kế toán, báo cáo tài chính, hợp đồng, nợ nần, giấy phép kinh doanh – check hết! Nếu thằng bạn mày lấp lửng, không đưa giấy tờ rõ ràng, thì mày bật mode "cảnh giác level max" liền. Tình anh em không bằng tình… pháp lý đâu, bro!
2. Drama công ty gia đình
Cái này mới vui nè! Công ty mà toàn chị em ruột, bố mẹ thằng bạn làm hết, mày là "người ngoài hành tinh" duy nhất. Hai thằng còn lại không phải gia đình thì một thằng mới vào, một thằng là bạn nhưng không có cổ phần, tiếng nói chắc yếu như gió thoảng. Mày tưởng tượng đi, cả nhà nó họp gia đình tối nay, sáng mai ra thông báo: “Quyết định rồi nha, mày làm cái này cái kia!” Mày chỉ biết gật, không thì cả nhà nó quay ra “đấu tố” mày, mệt lắm!
Điểm sáng: Công ty gia đình đôi khi cũng ổn, mọi người gắn bó, ít nhảy việc, làm ăn có tâm thì ok. Hàng hóa bán chạy, đúng thế mạnh của mày, thì mày có thể phát huy được.
Điểm tối: Nhưng mà mày ơi, mày là người ngoài, dễ bị cô lập lắm. Quyết định lớn nhỏ, chia lợi nhuận, định hướng công ty – mày có tiếng nói thật không hay chỉ làm nền cho nhà nó? Nếu mày không có quyền gì, chỉ góp tiền rồi ngồi nhìn, thì mày thành “máy ATM” chứ đối tác gì!
Tao khuyên: Mày phải đòi hợp đồng hợp tác rõ ràng, ghi trắng đen: mày nắm bao nhiêu cổ phần, quyền quyết định gì, chia lợi nhuận ra sao, và nếu “chia tay” thì thế nào. Có luật sư đứng giữa càng tốt. Không hợp đồng, đừng có dại nhảy vào, không là mất cả tiền lẫn bạn!
3. Có nên chơi lớn hay không?
Tao thấy deal này có tiềm năng, công ty đang chạy tốt, lĩnh vực hợp gu mày. Nhưng mà rủi ro cũng to: pháp lý công ty cũ mập mờ, cả nhà nó làm trong công ty, mày dễ thành “khách mời” trong phim gia đình. Nếu mày nhảy vào mà không chuẩn bị kỹ, dễ mất trắng.
Checklist cho mày:
- Check pháp lý: Thuê người soi cái công ty cũ từ A-Z. Nếu thằng bạn mày không chịu đưa giấy tờ, chạy ngay!
- Hợp đồng rõ ràng: Ký hợp đồng góp vốn, ghi rõ quyền lợi, nghĩa vụ, cổ tức, và cả kịch bản “đường ai nấy đi”. Không hợp đồng, không chơi!
- Xác định vai trò: Mày làm gì trong công ty? Có quyền quyết định thật không hay chỉ là “lính” cho nhà nó?
- Plan B: Tiền mày góp là tiền chắt chiu hay vay mượn? Nếu deal toang, mày có chịu nổi không?
Tao chốt: Nếu pháp lý sạch, hợp đồng rõ, thằng bạn chơi đẹp, cho mày tiếng nói thật sự, thì cứ thử, cơ hội ngon mà! Nhưng nếu mày thấy mập mờ, cả nhà nó lấn lướt, thì thôi, làm bạn nhậu cho lành, đừng làm ăn kẻo mất cả tình lẫn tiền. Mày ngồi thử ở công ty rồi, thấy vibe thế nào? Lạc lõng giữa cả nhà nó hay thấy ổn? Kể tao nghe thêm, tao tư vấn tiếp!
Chốt một câu cho bựa: “Làm ăn với bạn, cẩn thận kẻo tan – pháp lý không sạch, mày thành giám đốc… nợ nần!”