Clip phân tích về song đề tù nhân, đây là một game theory rất nổi tiếng, nếu chưa biết bạn nên google để hiểu rõ hơn, đại loại là:
Game gồm 2 người chơi, mỗi người có 2 lựa chọn là Cooperate (Hợp tác) hoặc Defect (chơi xấu).
- Nếu cả 2 cùng hợp tác, mỗi người sẽ được 3 điểm
- Nếu 1 người hợp tác, một người chơi xấu, người chơi xấu sẽ được 5đ, ng còn lại 0đ
- Nếu cả 2 cùng chơi xấu, mỗi người được 1 điểm
Phân tích song đề này có 2 kết luận:
- Để tối ưu, cả 2 cần phải hợp tác
- Tuy nhiên hợp tác rất rủi ro, ở góc nhìn cá nhân, chơi xấu mới là lựa chọn tối ưu vì không có rủi ro
Đơn giản hóa, mỗi người đều có 2 lựa chọn. Hoặc là sống tốt, hy sinh lợi ích cá nhân để tối ưu lợi ích chung. Hoặc là sống chó, max value cho cá nhân là được, lúc đó xã hội sẽ đi xuống.
Nghiên cứu cho thấy rất nhiều mqh trên thế giới đều tuân theo khuôn mẫu này, chỉ khác là nó được thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần chứ không phải một lần. Ví dụ:
- Các động vật cộng sinh với nhau để có lợi cho cả đôi bên, dù hành vi "giúp con vật khác" là rất rủi ro trong giới tự nhiên vì chả có gì đảm bảo là sẽ được giúp lại
- Nga và mẽo cần phải hợp tác với nhau để giải trừ vũ khí hạt nhân vì hòa bình chung, nhưng việc này rất rủi ro vì nếu mình giải trừ mà đối phương không làm vậy thì toang. Kết quả là nhưng 2 bên phải chạy đua vũ trang sml trong chiến tranh lạnh dù chả để làm gì.
- Các quốc gia phải hợp tác với nhau để giải quyết biến đổi khí hậu, hy sinh lợi ích quốc gia vì lợi ích chung toàn cầu. Và ai cũng biết việc này khó như nào.
Tiếp theo clip đào sâu một nghiên cứu mô phỏng game song đề này nhằm tìm ra các chiến lược tối ưu, từ đó áp dụng vào thực tế với các vấn đề tương tự.
Theo kết quả nghiên cứu, các chiến lược cho kết quả tốt sẽ có 4 yếu tố:
- Sống đẹp, không chủ động chơi bẩn
- Có sự tha thứ, vẫn hợp tác sau khi bị chơi bẩn nếu đối phương thể hiện thành ý
- Có trả thù khi bị chơi bẩn chứ không sống tốt mù quáng
- Có chiến lược rõ ràng, không bất định thiếu thống nhất
Từ đây đưa đến một kết luận khá "đẹp", rằng nếu tuân theo 4 quy tắc trên, thì sẽ max value cho cả cá nhân và tập thể. Sống đẹp (nhưng k ngu) mới là lối sống tốt nhất.
Tiếp theo nghiên cứu lại mô phỏng một game kiểu "chọn lọc tự nhiên", khi các chiến thuật lởm sẽ dần không được chọn nữa, chỉ còn các chiến thuật tốt đối đầu với nhau. Kết quả cho thấy sau một thời gian, chỉ còn các chiến thuật tuân theo 4 quy tắc trên là tồn tại.
Từ đây kết luận rằng, việc "sống tốt", "sống nhân đạo" là rất khoa học, và là lối sống tối ưu nhất đã được tự nhiên chọn lọc ra.
