Chiến lược đầu tư vào tiềm năng doanh nghiệp
Cái này các bạn hay được gọi là phân tích cơ bản hay đầu tư dài hạn. Chỉ có số ít người chơi, nhà phân tích chứng khoán đi theo con đường này không phải bởi vì nó khó khăn hơn mà vì nó đòi hỏi kiến thức của bạn phải thật vững vàng và phân tích phải rất logic. Một số bạn sẽ nghĩ nói như vậy mà lại bảo là không khó? Thật sự không phải, cá nhân mình thấy cả phân tích kĩ thuật và phân tích cơ bản nếu muốn đạt được mức độ hiệu quả vượt lên thị trường thì độ khó của 2 bên là gần tương đương nhau. Chỉ là bên phân tích kĩ thuật nền tảng của nó chủ yếu dựa vào tâm lí hành vi để suy luận ra xu hướng, mà rất rõ ràng trong tâm lí thì việc phân định đúng sai rất khó cùng một tín hiệu có thể đưa ra hàng trăm cách phản ứng tâm lí khác nhau cho nên những nhà “phân tích mạng” muốn đưa ra bình luận thế nào cũng được không ai có thể bắt bẻ. Nhưng phân tích cơ bản lại khác, các chỉ số doanh nghiệp-chiến lược-chỉ số hiệu quả đều đã được logic hóa rồi, bạn không thể cứ muốn nhận xét đông tây kiểu gì cũng được mà phải nói đúng, chuẩn kiến thức và tổng hợp đưa ra kết luận phải logic nếu không rất dễ bị những người khác nắm thóp. Do đó, các bạn sẽ thấy rất ít người chọn phương pháp này nên đâm ra suy nghĩ phân tích cơ bản và đầu tư dài hạn là cái gì đấy hơi hướng mang màu sắc thâm sâu, nhưng thực sự phân tích cơ bản hay kỹ thuật, dài hạn hay ngắn hạn gì cũng đều khó như nhau đối với cùng một tỷ suất sinh lợi đặt ra.
Mình biết đa số các bạn còn chưa định hình được phân tích cơ bản nó là như thế nào và hổng rất nhiều kiến thức cơ bản nên mình sẽ hình tượng hóa lên, có thể ví von việc bạn lựa mua cổ phiếu giống như bạn đang lựa một con tàu để bước lên vậy với hy vọng là nó sẽ đưa bạn đến đích. Sai lầm của người chơi chứng khoán hiện nay trên thị trường đó chính là học được vài định nghĩa chỉ số doanh nghiệp (ROA, ROE, laverage, EBITDA,…) đã bắt đầu nghĩ mình hiểu doanh nghiệp và có thể phân tích tương lai, tiềm năng của bất kì doanh nghiệp nào. Đó thật sự không sai nhưng vẫn còn hơi thiếu thực tế vì nó giống như các bạn cầm bảng giới thiệu con tàu với các thông số hoành tráng như: trọng tải, độ lớn, khối lượng, công suất… và đặt tin tưởng vào nó, nhưng lại quên mất rằng ngay cả con tàu được tin là không thể gục ngã như Titanic vẫn có thể bị nằm sâu dưới đáy biển. Khi các bạn phân tích một doanh nghiệp hãy chắc chắn rằng bạn đã hiểu rõ 3 yếu tố dưới đây:
Kết cấu con tàu – các đặc điểm của doanh nghiệp: Nếu chỉ đọc các chỉ số tài chính cơ bản thì đơn giản bạn chỉ mới đọc các chỉ số tóm tắt chứ không thật sự hiểu về bên trong doanh nghiệp đó. Bạn phải đào sâu vào kết cấu bên trong con tàu đã thật sự hợp lí hay chưa, đồng nghĩa là bạn phải hiểu được bức tranh phía sau mỗi con số. Ví dụ doanh thu năm nay tăng trưởng 7%, vậy tăng trưởng nó đến từ phần nào của doanh nghiệp (xuất khẩu tăng, thị trường trong nước tăng hay đơn giản là mở rộng một sản phẩm mới), lợi nhuận của doanh nghiệp được cấu thành như thế nào? (mỗi sản phẩm và lĩnh vực của DN đóng góp bao nhiêu % lợi nhuận, và đặc điểm của mỗi sản phẩm, lĩnh vực đó nhạy cảm như thế nào đối với tình hình thị trường?). Đặc biệt trong bối cảnh khó khăn khủng hoảng như này thì việc hiểu rõ kết cấu con tàu càng quan trọng vì chỉ một điểm yếu nhỏ trong kết cấu cũng có thể là tử huyệt trong môi trường đầy sóng gió. Dưới đây là 1 ví dụ cụ thể để phân tích một người phân tích theo cảm tính sẽ mắc sai lầm như nào khi không hiểu được kết cấu con tàu:
Tiếc quá mình tính chụp lại các comment mình trả lời mọi người trước đây làm ví dụ cho nó trực quan về sự khác biệt nhưng hình như topic về MSN bị xóa rồi nên comment của các bạn khác nên đành tóm tắt lại vậy
Vào thời điểm cuối tháng 3 đầu tháng 4 lúc tình hình đang dịch khi có quyết định cách ly của chính phủ, rất nhiều báo đài đăng tin về việc người dân ồ ạt ra đường mua mì và nhu yếu phẩm tích trữ lương thực. Hầu hết các người chơi chứng khoán đều nhận định MSN sẽ giữ vững tình hình kinh doanh trong bối cảnh dịch bệnh có khi còn tăng do nhu cầu tăng. Các bạn xem hình dưới để mình phân tích tiếp sai lầm ở chỗ nào:
Nhìn vào bảng lợi nhuận của MSN ta có thể thấy được lợi nhuận được chia thành thế chân vạc từ các lĩnh vực: khoáng sản, chăn nuôi và hàng tiêu dùng. Trong đó con gà đẻ trứng vàng thực sự là khoáng sản với mức tỷ lệ sinh lợi cao, sau đó là đến chăn nuôi và cuối cùng là hàng tiêu dùng (trước đây hàng tiêu dùng MSN là trứng vàng giai đoạn 2015-2017 nhưng sau đó do cạnh tranh truyền thông thất bại nên đã mất dần vị thế).
Bây giờ xét trong lĩnh vực khoáng sản, thì từ năm 2019 tình hình kinh doanh đã tệ do nhu cầu toàn cầu đi xuống và giá thế giới giảm mạnh giữa chiến tranh thương mại, thêm vào đó tình hình dịch đầu năm nhiều nước đóng cửa sản xuất, thì hầu như có thể thấy mảng khoáng sản sẽ gãy trong dài hạn (ít nhất là hết năm 2020) trước khi tình hình kinh tế đi vào quỹ đạo lại.
Về lĩnh vực chăn nuôi thì room phát triển khá rộng mở với sự tăng trưởng liên tục của ngành, cũng như việc MSN tăng trưởng trong thị phần. Ngoài ra thì việc chăn nuôi quy mô công nghiệp cũng đang rất tiềm năng từ sau đợt dịch vừa rồi, cho nên có thể thấy đây là triển vọng phát triển của MSN trong những năm tới nhưng trong năm 2020 mảng này có thể tạm ngừng tăng trưởng do tình hình khó khăn chung của kinh tế khiến việc tiêu dùng của người dân và đầu tư của nông dân vào chăn nuôi giảm nhẹ.
Tiếp theo đến mảng tiêu dùng, đây có lẽ là mảng được mọi người cho rằng ít bị ảnh hưởng nhất do dịch vì nhu cầu thiết yếu của người dân không hề giảm có khi còn tăng. Có thể là như vậy, nhu cầu tích trữ lương thực của người dân có thể khiến doanh thu mảng mì của MSN tăng lên trong giai đoạn ngắn nhưng nhìn trong dài hạn thì nó thật sự không thể tăng nhiều được vì đơn giản bạn không thể tiêu thụ mì thay các thực phẩm hằng ngày khác một cách liên tục, ở chiều ngược lại doanh số của mì gói tăng (doanh số mì gói chiếm khoảng 30% trong hàng tiêu dùng của MSN) nhưng đồng thời trong giai đoạn dịch thì doanh số gia vị của mảng tiêu dùng giảm mạnh vì mặt hàng chủ lực nước mắm của MSN được dùng bởi các hàng quán chiếm một tỷ lệ khá lớn. Như vậy tựu chung lại có thể thấy mảng tiêu dùng không thực sự hưởng lợi từ tiêu dùng người dân trong mùa dịch nhưng lại đang đối mặt với một nguy cơ đó là việc thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân do việc nghỉ dịch kéo dài khiến người tiêu dùng có thời gian hơn để đánh giá về các mặt hàng tiêu dùng hằng ngày thay vì dùng như thói quen trước đây. Mình vẫn đang chờ báo cáo tiêu dùng của công ty Neilson để đánh giá mức độ tác động của đợt dịch này đến tiêu dùng người dân để xem thử nên hướng đến công ty tiêu dùng nào sẽ hưởng lợi.
Tổng kết lại việc thương hiệu Masan đã gắn liền với các mặt hàng tiêu dùng đã vô tình ảnh hưởng đến phán đoán của người chơi chứng khoán khi mà một tin tức về tích trữ lương thực vừa ra thì trong đầu mọi người lập tức có cái nhìn lạc quan về tình hình kinh doanh của MSN nhưng nếu nhìn sâu vào kết cấu và phân tích so với tình hình thì có thể thấy 3 mảng chủ lực thì 1 mảng tạm thời bất ổn chưa thể phát triển ngay nhưng có tiềm năng trong những năm sau, 1 mảng sẽ bị gãy đột ngột trong năm nay có thể kéo dài sang năm sau và 1 mảng không có khả năng tăng mà lại đối mặt với nguy cơ suy giảm trong năm nay. Với mình mà nói đây là một cổ phiếu hơi rủi ro về mặt đầu tư tiềm năng, còn về mặt đầu tư giá trị mình không ý kiến vì thực sự mà nói trong ngắn hạn giá cổ phiếu phụ thuộc vào niềm tin nhiều hơn là giá trị nội tại của nó.
Người trưởng tàu – lãnh đạo doanh nghiệp: Việc hiểu được xu hướng tâm lí và triết lí trong kinh doanh của lãnh đạo một doanh nghiệp là cực kì quan trọng trong việc phân tích tiềm năng của doanh nghiệp đó. Trong thời buổi khó khăn thì mỗi quyết định của lãnh đạo đưa ra có thể quyết định sự sống còn của DN, trong lúc kinh tế ổn định tầm nhìn và năng lực của lãnh đạo sẽ quyết định DN phát triển đến đâu. Không thiếu trường hợp DN phát triển cực nhanh như vũ bão trong những năm đầu nhờ vào lãnh đạo đầy kinh nghiệm và có tâm nhưng đến một quy mô nhất định thì chính DN đó lại loay hoay trong việc chuyển đổi cơ cấu sang quy mô lớn, chiến lược quản lí và hệ thống vận hành, sau đó bị thất bại vì các đối thủ đi sau vượt lên hoặc bị thiếu hiệu quả ngày càng trầm trọng.
Sau đây mình mạn phép viết đánh giá của mình về người giàu nhất Việt Nam trong tình hình dịch này để giải đáp việc vì sao mình khuyên mọi người không nên nắm cổ phiếu của Vin trong thời gian khó khăn này.
Quay lại một chút vào thời điểm trước lúc dịch một số bạn comment hỏi mình trong topic BĐS (hiện tại topic cũng bị xóa luôn rồi thì phải
) rằng hiện tại BĐS chưa giảm giá và vẫn mua bán ổn định thì chắc VIN chỉ khó khăn một khoảng thời gian ngắn và sẽ trở lại ổn định sau dịch. Lúc đó mình trả lời luôn chắc chắn tình hình dịch này sẽ không quật ngã được VIN nhưng có một vấn đề là VIN sẽ phải cắt thịt, bán máu đi một số mảng hoặc dự án để duy trì tình trạng ổn định. Và kết quả như ảnh dưới đây ai cũng biết:
Ở đây mình sẽ phân tích lại một chút để các bạn thấy yếu tố liên quan đến phân tích lãnh đạo doanh nghiệp. Trong lúc kinh tế trì trệ thì những thằng gặp rủi ro nhiều nhất là 2 dạng công ty dùng đòn bẩy tài chính lớn (Vingroup) và định phí trong kinh doanh quá cao (MWG). Ở thằng MWG đã bắt buộc phải cắt thịt đóng cửa một số lượng cửa hàng nhất định để đảm bảo tình hình dòng tiền trong tương lai, mình có làm một bảng tính sơ lược về dòng tiền MWG để thấy được nếu không cắt cửa hàng thì chỉ trong 3 tháng sau Q1 sẽ khủng hoảng dòng tiền trầm trọng (nhưng hình như MWG vừa huy động thêm được vốn từ NĐT thì phải, mình sẽ phân tích kĩ hơn ở phần dưới)
Nhưng đối với Vin thì lại hoàn toàn khác, trong bối cảnh đó Vin có 2 phương hướng để ứng phó với tình hình trên.
Thứ nhất là đưa doanh nghiệp vào trạng thái “ngủ đông”, có nghĩa là tạm ngưng tất cả các dự án chưa hình thành hoặc giảm lại các dự án mới xây dựng, chỉ tập trung nguồn lực vào các dự án gần hoàn thành thôi. Ưu điểm của pp này chính là bảo toàn được tài nguyên của DN, với một doanh nghiệp có dòng tiền lớn như Vin thì việc cắn răng gồng lãi vay trong khoảng vài tháng không phải con số nhỏ nhưng hoàn toàn có thể được như vậy sau khi kinh tế khả quan hơn thì có thể tái khơi động lại doanh nghiệp. Nhược điểm chính là làm như vậy sẽ làm chặn lại đà phát triển của Vingroup vì hiện tại Vin đang cùng lúc khởi động rất nhiều dự án trên các lĩnh vực khác nhau và hệ sinh thái đang hình thành nếu bây giờ đưa vào “ngủ đông” thì có khả năng việc đạt chỉ tiêu phát triển sẽ chậm lại nhiều lần so với thời gian “ngủ đông” (ví dụ như ngủ đông 4 tháng sẽ khiến kế hoạch mục tiêu chậm lại 1 năm chẳng hạn), thứ 2 là áp lực từ chính phủ cũng khá lớn khi mà làm ăn có nhận lợi ích từ chính sách nhà nước thì rõ ràng Vin không thể nào chạy khỏi ràng buộc chính trị và đối với một tập đoàn lớn như vậy mà tạm dừng nhiều hoạt động sẽ ảnh hưởng rất nhiều tình hình.
Thứ hai là bán máu, cắt thịt bản thân DN để nuôi bộ máy tiếp tục hoạt động bình thường. Ưu điểm là sẽ không phải dừng sự vận hành của DN trong ngắn hạn từ đó đảm bảo mục tiêu đề ra. Nhược điểm là sẽ ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh tương lai, việc tự ăn bản thân như vậy cũng rủi ro vì không ai biết trước được tình hình kém lạc quan sẽ kéo dài đến bao giờ trong tình huống xấu khi mà lượng tiền bơm vào nhờ bán máu đó không đủ kéo dài thì vẫn phải rơi vào trạng thái “ngủ đông” như thường dẫn đến thiệt hại kép. Ngoài ra thì việc bán máu này cũng đưa ra tín hiệu khá xấu đối với những nhà đầu tư dài hạn nhưng một số nhà đầu tư giá thì lại ưa thích nên sau khi tin tức ra lập tức giá VHM tăng mạnh nhưng nhìn lại theo thời gian thì nên thận trọng do việc công ty gánh chịu rủi ro kép.
Theo những gì về mình tìm hiểu về Mr.Vin thì anh ấy theo đuổi tư duy nặng về “too big to fail” với tham vọng là xây dựng một đế chế với nhiều lĩnh vực khác nhau chứ không chỉ mỗi BĐS (nhiều bạn chỉ nhìn vào hiện tại của Vin nghĩ rằng bây giờ Vin cốt lõi chỉ có BĐS nhưng nếu nhìn vào bức tranh 10 hay 15 năm sau mà Vin nhắm tới thì BĐS chỉ là các nét phác họa đầu tiên cho bức tranh lớn thôi, Mr.V đang nhắm đến một bước tiến xa hơn ở nhiều lĩnh vực có sự liên kết với nhau), thứ duy nhất anh ấy thiếu chính là thời gian cho nên rất khó để quyết định hoãn thời gian launch các dự án lại trừ khi rơi vào tình thế sống còn. Thứ 2 là trước nay ai cũng rõ Vin phát triển là nhờ cơ chế ưu đãi từ nhà nước thì sẽ hình thành tư duy rằng bây giờ cắt máu ở thời điểm này thì vẫn có thể tìm kiếm lại miếng thịt khác sau dịch không việc gì phải sợ. Cho nên từ 2 nhận định trên mình tin rằng để đối phó với Covid-19 thì Mr.V sẽ lựa chọn phương án là cắt thịt chứ không phải là “ngủ đông”. Nếu có thời gian sau, mình tìm hiểu và phân tích rõ hơn về bức tranh toàn cảnh mà Vin nhắm tới trong 10-20 năm nữa và đưa ra triển vọng/rủi ro của chiến lược đó dựa trên kinh nghiệm bản thân
.
.
