Vậy là người ta đi tour bằng đủ lọai xe, điều đó phụ thuộc vào điều kiện cá nhân, cách thức của chuyến tour, đọan đường cũng như địa hình khu vực bạn sẽ đi qua và trên hết là sở thích của bạn. Nhưng với những tay du mục thực thụ họ sẽ có những tiêu chí nhất định để lựa chọn một chiếc “xe thồ đường dài”. Và từ đây ta chỉ bàn đến dạng xe touring truyền thống được đa số người sử dụng để đi du lịch. Có thể tóm tắc 5 tiêu chí chính làm nên sự đặc thù của một chiếc touring:
- -Thỏai mái dễ chịu: Có lẽ đây là tiêu chí đầu tiên cho một chiếc touring. Một chiếc xe vừa size, khung sườn êm, đầm, yên thông thóang, vừa vặn, êm ái, tay lái cân chỉnh đúng không cúi lắm có nhiều vị trí cầm nắm thay đổi v.v.. sẽ giúp người đạp thỏai mái, ít mỏi và đở mất sức hơn trên những chặng đường xa.
- -Chuyên chở, đeo máng tốt: việc chở theo đồ dùng cá nhân cho những chuyến đi xa dài ngày là điều bắt buộc của những tay du mục trên yên xe, nên ngòai việc xe có thể gắn ba-ga trước sau để chở những túi đồ vài chục kg, xe còn phải có từ ít nhất 2-3 chỗ để gắn bình nước. Sườn xe thường dài hơn bình thường để những túi đồ không bị vướng víu vào gót chân khi đạp cũng như phải đủ đầm để hạn chế việc rung lắc khi chở nặng. Bánh touring thường có 32-36 căm và vỏ cũng lớn hơn giúp xe êm hơn và tải được tốt hơn.
- -Chắc chắn, bền bỉ và dễ sửa chữa, thay thế: Có thể thấy đa số sườn touring bike được làm bằng thép, điều này không chỉ nhằm mục đích tạo nên bộ khung chắc chắn, bền, êm mà còn cho phép người dùng có thể dễ dàng tìm được nơi sửa chữa nếu chẳng may chiếc sườn có vấn đề trên đường. Những phụ tùng trên xe cũng theo những chuẩn thông dụng, đơn giản, dễ tìm mua, tạo điều kiện dễ dàng cho việc sửa chữa thay thế nếu cần.
- -Leo đèo vượt dốc tốt: Với việc tải nặng và đi xa thì tốc độ không còn được ưu tiên trong “cơ cấu” đĩa líp, thay vào đó sẽ có những số rất thấp (đĩa nhỏ líp lớn) được dự phòng nhiều cho những con dốc, đèo “không ưa cũng phải cưa” bất chợt đâu đó trên đường.
- -An tòan trên xa lộ: Những yếu tố an tòan rất được lưu ý trên một chiếc touring, không chỉ thắng và vỏ lốp trang bị kỹ lưỡng cho những tình huống xấu và cung đường xấu, phản quang, kính chiếu hậu và đèn đóm cũng được gắn khắp nơi. Điều này khiến chiếc touring trông rườm rà nhưng thật ra lại rất thiết yếu. Có lẽ cũng chính vì lí do an toàn mà phần lớn những chiếc touring của các hãng đều cho ra những màu luốc luốc tối tối để đỡ bị dòm ngó bởi những “người xấu”.
Đó là những yếu tố quan trọng cần phải có cho một chiếc touring thật sự. vậy cụ thể những thíết kế, phụ tùng nào thỏa mãn những yêu cầu trên
KHUNG SƯỜN:
Sườn thép surly Long Haul Trucker
Chất liệu: Cũng như tất cả các lọai xe, khung sườn là yếu tố nền tảng và quan trọng nhất của chiếc xe. Đa phần sườn của touring bike được làm bằng thép vì lọai vật liệu này có vẻ “hợp” với tính chất nồi đồng cối đá, êm (đàn hồi tốt) và dễ sửa chữa dọc đường. Những loại thép tốt như Crom 41xx hay Reynolds (được dùng làm nóng súng, vỏ xe tăng, hay khung máy bay) cũng được các hãng dùng để làm ra những chiếc sườn rất tốt và nhẹ. Nhôm tuy không cứng và đàn hồi tốt như sắt nhưng lại nhẹ, với những tiến bộ kỹ thuật về chất liệu ngày nay các nhà sản xuất hòan tòan có thể cho ra những chiếc sườn touring bằng nhôm cứng cáp và đáng tin cậy. Nhược điểm lớn nhất của lọai chất liệu này là khó tìm được nơi sửa chữa nếu chẳng may gặp sự cố dọc đường. Một số hãng (Cannondale, Giant, Novara, ...) đã sử dụng nhôm để cho ra những nhưng chiếc touring bike rất ấn tượng. Sườn touring bằng Titanium cũng không phải là hiếm đa phần được đặc làm theo dạng custom. Cứng như thép, nhẹ như nhôm sáng bóng và không rỉ sét là những ưu điểm của lọai chất liệu này nhưng do giá thành cao nên titanium khó có thể trở nên thông dụng với đa số người dùng. Tới thời điểm này vẫn chưa thấy chiếc sườn touring nào làm bằng carbon có vẻ giới đi tour không mặn mà với chất liệu này lắm, nhưng biết đâu được.. ngày mai.
Sườn nhôm Cannondale touring 1
Sườn titan được làm custom bởi Black Sheep.
Thiết kế (Geometry): Điểm đặc biệt dễ nhận ra nhất của chiếc touring có lẽ là độ dài. Chắc là dài đòn nhất trong các lọai xe đạp truyền thống. Thông thường một chiếc xe road ở size trung bình (M) có độ dài từ trục bánh trước đến trục bánh sau ở khỏang 98-100 cm. nhưng với sườn touring thì nó vào khỏang 105-107cm (size M). vì vậy khi đi với bánh lớn chiếc xe touring sẽ trông dài hơn một chiếc road cùng size khỏang… 10cm !!. sao lại phải dài như vậy chứ? Điều này giúp chiếc touring đầm hơn. Trọng lượng của người đạp và hành lý được dồn vào giữa hai trục bánh khiến việc chở nặng thăng bằng hơn và bớt dòng sóc. Khi cưỡi một chiếc touring đôi thi ta cảm thấy buồn ngủ, việc giữ thăng bằng khi đạp gần như không có cho dù đang phải tải nặng. Chiếc xe cứ bon bon đi tới chỉ có hai chân họat động đều đều còn lưng tay gần như rất ít tốn lực. Nhưng ngược lại, với chiếc sườn dài đòn, xe trở nên ì hơn. Việc tăng tốc đột ngột, rút như xe road rất khó và tính linh họat trong việc tránh, né, cua ngoặc như mountain bike cũng không bằng. Được cái này mất cái kia, nhưng ít nhất nó đạt được tiêu chí đầu tiên “ thỏai mái dễ chịu”. Và điều này rất quan trọng với kiểu đạp cả ngày dài trong nhiều ngày liên tục thậm chí trong nhiều tháng liên tục do vậy hi sinh một ít tốc độ hay tính linh họat cũng không sao.
Geometry (Cannondale touring 1)
Vậy sườn dài thì tư thế phải chồm, nhòai người ra thêm sao? Không. Có 3 chi tiết khiến chiếc sườn touring dài hơn:
- Gắp sau (chain stay).
- Độ nghiêng của ống cổ (head tube)
- Độ đưa ra, (cong ra) của phuộc (fork offset, fork rake).
Thông thường gắp sau của một chiếc toring từ 45-46 cm. ( xe road thường từ 41-42), thậm chí có chiếc được đặc cách lên đến 83cm. mục đích chính là để túi đồ không cạ vào gót chân khi đạp, giảm rung lắc đuôi xe khi khi trục sau được đưa ra xa hơn đê hành lý dược dồn lên trước trục bánh. và có thể gắn được bánh lớn + vè.
Chiếc Big Dummy của Surly với gắp sau 82,7cm
Ống cổ của touring thường nghiêng hơn (70-71 độ) cộng với khỏang cách đưa ra trước (offset) của phuộc lớn (>5cm) khiến bánh trước được đưa ra trước nhiều hơn. Điều này làm xe êm hơn khi vào đường dằng sốc, mũi chân không bị cạ vào bánh trước trong lúc cua quẹo dù đi với bánh lớn hoặc gắn vè và quan trọng hơn hết là tăng độ dài trail (xem hình) để giảm thiểu hiện tượng trung lắc (shimmy) (hiện tượng tay lái đột nhiên rung lắc ở một khỏang tốc độ nhất định nào đó. Đặc biệt hay xuất hiện khi chở nặng)
Phần trục giữa của sườn touring bike cũng thường được hạ thấp hơn bình thường một chút (khỏang 1cm), nhằm giảm trọng tâm giúp xe đầm hơn và giúp bù lại độ cao khi sử dụng bánh lớn.
Để có thể sử dụng được vỏ lớn (hông vỏ touring thường từ 28-40mm) và gắn vè tất nhiên gắp trên dưới và phuộc cũng phải làm đủ rộng cho nhưng lọai vỏ này. Trên thực tế nhiều người có thể gắn vỏ hông 48-50mm. Những lỗ, bát để gắn vè, ba ga trước sau trên phuộc v.v.. mặt định phải có. Tối thiểu phải có 2 chỗ bắt gọng nước (thông thường là 3), cá biệt có sườn có thể gắn tới 6 gọng bình
Chiếc Salsa Fargo, 29er có tới 6 gọng bình nước.
Có cách nào cải thiện không ạ?
mua thêm cái yên brooks nữa chứ... giá đó thì có nhiều lựa chọn rồi tuỳ theo sở thích và nhu cầu thôi. Quan trọng là bác phải ưng thì mới có hứng đạp.
