s29311
Member
Chào mấy fen, đêm hôm rãnh lên kể chuyện nghề chơi. Mình 9x dời đầu background từ khối thịnh vượng chung BK, có thâm niên 7 năm trong ngành, đã từng làm qua các công ty là supplier trong ngành cũng như OEM. Dựa vào kinh nghiệm của mình nên có thể có sai sót. Bài viết kiểu chia sẻ kiến thức cơ bản, mấy fen tham khảo chơi hoặc sinh viên sắp ra trường có định hướng theo nghề này tham khảo. Tôi viết vội nên sẽ không được hay cho lắm
Một chiếc xe được thiết kế và sản xuất như thế nào?
1. Đầu tiên là xác định những chức năng, kiểu dáng, kích cỡ của 1 chiếc xe. Các chức năng ví dụ như: tự lái mức độ 3, điều khiển hành trình, cân bằng điện tử, tự động đỗ xe, bao nhiêu túi khí, công suất pin xe, xe bán thị trường nào, mẫu sedan hay crossover, xe xăng hay điện, kiểu dáng vẽ như nào. Giai đoạn này sẽ cho ra bản tài liệu gọi là "Danh sách các chức năng của xe" được quản lý bởi kỹ sư trưởng. Mọi thay đổi trên bản danh sách này do kỹ sư trưởng kiểm soát.
2. Phân công các đội phụ trách làm bản thiết kế chi tiết cho từng module. Ví dụ đội động cơ điện sẽ viết bản mô tả các chức năng, đặc tính của động cơ điện, đội pin xe thì viết bản thiết kế cho pin. Đây là công việc được phụ trách bởi các kỹ sư như tôi. Bản thiết kế chi tiết thì rất là nhiều và sâu về kỹ thuật, ví dụ như con chip ECU có mấy IO, tín hiệu điều khiển của nó và tín hiệu giao tiếp với các ECU khác như thế nào. Các bản thiết kế được viết làm sao để hiện thực các chức năng của xe đã được xác định trong bước 1. Ví dụ để cho ra tính năng tự lái cấp độ 3 thì ngoài thiết kế của ADAS ECU (Autonomous driving) thì thiết kế của hệ thống trợ lực lái điện EPS (Electric Power Steering) cũng phải hổ trợ tự lái cấp độ 3
3. Khi bản thiết kế các module xong thì sẽ sourcing cho supplier. Nghĩa là bản thiết kế sẽ được làm và sản xuất bởi các supplier. Ví dụ hệ thống trợ lực lái điện EPS thì sourced cho ZFLS, cân bằng điện tử thì sourced cho Bosch, hệ thống túi khí thí sourced cho Autoliv. Mỗi module vậy sẽ được tổ chức thành 1 dự án. Người phụ trách bản thiết kế module sẽ là người chịu trách nhiệm chính cho dự án đó, gọi là component engineer. Mỗi dự án sẽ có nhiều supplier cùng bỏ thầu. Phê duyệt kỹ thuật thì do component engineer, còn phê duyệt giá cả là do phòng mua hàng. Supplier sẽ bỏ thầu bao gồm chi phí nghiên cứu phát triển và giá của mỗi part. Thường thì EOM sẽ chọn những supplier có bản thiết kế sẵn phù hợp, chỉ cần cấu hình lại phần mềm thôi. Nên chi phí R&D cho con chip như ECU cân bằng điện tử ESC thì tầm 1 triệu Biden, mỗi part của con ESC tầm 80 Biden. Việc thiết kế thêm tính năng cho module ngoài tính năng có sẵn thì rất tốn kém, ví dụ viết thêm phần mềm, đặc biệt thiết kế lại phần cứng của chip. Về phía supplier cũng sẽ có bản thiết kế chi tiết hơn cho module họ phát triển, sẽ được ký duyệt bởi component engineer từ phía OEM. Phía supplier gọi bản thiết kế này là technical specification, còn bản thiết kế bởi component engineer thì supplier gọi là customer requirement
4. Sau khi thống nhất các thiết kế kỹ thuật giữa OEM với supplier trúng thầu thì sẽ bàn kế hoạch hoàn thiện. OEM sẽ cung cấp kế hoạch làm và thử nghiệm xe mẫu, supplier sẽ cung cấp module mẫu với các mực độ hoàn thiện tương ứng với xe, thường gọi là A, B, C, D sample và chỉ sử dụng trong làm xe mẫu. Những module lắp trên xe bán ra gọi là series part. Việc phát triển xe mẫu qua các giai đoạn chính: thử nghiệm trong lab, xe mẫu prototype (PT), xe ký duyệt Launch signoff, xe sản xuất thử nghiệm Pilot production, và cuối cùng sau khi đã hoàn thiện thì sẽ là xe sản xuất hàng loạt series production. Xe dán decal đốm hay chạy thử nghiệm ngoài đường là xe hoàn thiện mức độ PT trở lên đến PP.
Làm sao để phân biệt đâu là nhà sản xuất xe OEM, đâu là doanh nghiệp lắp ráp xe? Rất đơn giản: OEM sẽ là doanh nghiệp đảm bảo thực hiện ít nhất các công việc thiết kế và phát triển xe như trên, còn xe lắp ráp là xe đã được hoàn thiện về thiết kế, doanh nghiệp chỉ tiến hoàng công đoạn cuối cùng là series production mà không có các công đoạn nghiên cứu và phát triển. Thường họ nhận về các part có sẵn về rồi ráp lên thì xe chạy được, bán được. Có chăng là họ sản xuất thêm các part đã được thiết kế hoàn thiện và ráp lên xe là được luôn. Đây là cách mà các doanh nghiệp như Thaco đang làm.
Thôi khuya rồi ngủ đã, nếu các thím có hứng thú thì tôi xin chia sẻ sâu thêm. Việc làm xe khá tốn kém và phức tạp nhưng không khó về mặt kỹ thuật như người ngoài ngành nghĩ.
Một chiếc xe được thiết kế và sản xuất như thế nào?
1. Đầu tiên là xác định những chức năng, kiểu dáng, kích cỡ của 1 chiếc xe. Các chức năng ví dụ như: tự lái mức độ 3, điều khiển hành trình, cân bằng điện tử, tự động đỗ xe, bao nhiêu túi khí, công suất pin xe, xe bán thị trường nào, mẫu sedan hay crossover, xe xăng hay điện, kiểu dáng vẽ như nào. Giai đoạn này sẽ cho ra bản tài liệu gọi là "Danh sách các chức năng của xe" được quản lý bởi kỹ sư trưởng. Mọi thay đổi trên bản danh sách này do kỹ sư trưởng kiểm soát.
2. Phân công các đội phụ trách làm bản thiết kế chi tiết cho từng module. Ví dụ đội động cơ điện sẽ viết bản mô tả các chức năng, đặc tính của động cơ điện, đội pin xe thì viết bản thiết kế cho pin. Đây là công việc được phụ trách bởi các kỹ sư như tôi. Bản thiết kế chi tiết thì rất là nhiều và sâu về kỹ thuật, ví dụ như con chip ECU có mấy IO, tín hiệu điều khiển của nó và tín hiệu giao tiếp với các ECU khác như thế nào. Các bản thiết kế được viết làm sao để hiện thực các chức năng của xe đã được xác định trong bước 1. Ví dụ để cho ra tính năng tự lái cấp độ 3 thì ngoài thiết kế của ADAS ECU (Autonomous driving) thì thiết kế của hệ thống trợ lực lái điện EPS (Electric Power Steering) cũng phải hổ trợ tự lái cấp độ 3
3. Khi bản thiết kế các module xong thì sẽ sourcing cho supplier. Nghĩa là bản thiết kế sẽ được làm và sản xuất bởi các supplier. Ví dụ hệ thống trợ lực lái điện EPS thì sourced cho ZFLS, cân bằng điện tử thì sourced cho Bosch, hệ thống túi khí thí sourced cho Autoliv. Mỗi module vậy sẽ được tổ chức thành 1 dự án. Người phụ trách bản thiết kế module sẽ là người chịu trách nhiệm chính cho dự án đó, gọi là component engineer. Mỗi dự án sẽ có nhiều supplier cùng bỏ thầu. Phê duyệt kỹ thuật thì do component engineer, còn phê duyệt giá cả là do phòng mua hàng. Supplier sẽ bỏ thầu bao gồm chi phí nghiên cứu phát triển và giá của mỗi part. Thường thì EOM sẽ chọn những supplier có bản thiết kế sẵn phù hợp, chỉ cần cấu hình lại phần mềm thôi. Nên chi phí R&D cho con chip như ECU cân bằng điện tử ESC thì tầm 1 triệu Biden, mỗi part của con ESC tầm 80 Biden. Việc thiết kế thêm tính năng cho module ngoài tính năng có sẵn thì rất tốn kém, ví dụ viết thêm phần mềm, đặc biệt thiết kế lại phần cứng của chip. Về phía supplier cũng sẽ có bản thiết kế chi tiết hơn cho module họ phát triển, sẽ được ký duyệt bởi component engineer từ phía OEM. Phía supplier gọi bản thiết kế này là technical specification, còn bản thiết kế bởi component engineer thì supplier gọi là customer requirement
4. Sau khi thống nhất các thiết kế kỹ thuật giữa OEM với supplier trúng thầu thì sẽ bàn kế hoạch hoàn thiện. OEM sẽ cung cấp kế hoạch làm và thử nghiệm xe mẫu, supplier sẽ cung cấp module mẫu với các mực độ hoàn thiện tương ứng với xe, thường gọi là A, B, C, D sample và chỉ sử dụng trong làm xe mẫu. Những module lắp trên xe bán ra gọi là series part. Việc phát triển xe mẫu qua các giai đoạn chính: thử nghiệm trong lab, xe mẫu prototype (PT), xe ký duyệt Launch signoff, xe sản xuất thử nghiệm Pilot production, và cuối cùng sau khi đã hoàn thiện thì sẽ là xe sản xuất hàng loạt series production. Xe dán decal đốm hay chạy thử nghiệm ngoài đường là xe hoàn thiện mức độ PT trở lên đến PP.
Làm sao để phân biệt đâu là nhà sản xuất xe OEM, đâu là doanh nghiệp lắp ráp xe? Rất đơn giản: OEM sẽ là doanh nghiệp đảm bảo thực hiện ít nhất các công việc thiết kế và phát triển xe như trên, còn xe lắp ráp là xe đã được hoàn thiện về thiết kế, doanh nghiệp chỉ tiến hoàng công đoạn cuối cùng là series production mà không có các công đoạn nghiên cứu và phát triển. Thường họ nhận về các part có sẵn về rồi ráp lên thì xe chạy được, bán được. Có chăng là họ sản xuất thêm các part đã được thiết kế hoàn thiện và ráp lên xe là được luôn. Đây là cách mà các doanh nghiệp như Thaco đang làm.
Thôi khuya rồi ngủ đã, nếu các thím có hứng thú thì tôi xin chia sẻ sâu thêm. Việc làm xe khá tốn kém và phức tạp nhưng không khó về mặt kỹ thuật như người ngoài ngành nghĩ.