1. Mình đang làm dự án cho tập đoàn quy mô doanh 2022 thu xấp xỷ 16 số (triệu tỷ), và 100% financial model / economic model cho các dự án có vòng đời lên đến 40 năm đều được dựng theo trên cơ sở gián tiếp: Xuất phát từ PL => điều chỉnh để ra OCF => cộng thêm ICF và FCF để ra NCF => tính hiệu quả NPV, IRR, EMV,...
Mình cũng chưa thấy định nghĩa nào về việc quan tâm đến thời điểm dòng tiền là trực tiếp , nếu được bác chỉ rõ giúp mình cách bạn áp dụng cách định nghĩa này trở lại CF để phân loại CF trực tiếp / gián tiếp (hình như bác đang gán nhãn theo kiểu cash basis = trực tiếp, còn accrual basic là gián tiếp, CF gián tiếp ở đây không có nghĩa là gián tiếp 100% mà là OCF gián tiếp). Trực tiếp là chỉ quan tâm và tính toán đến cash trans, ngược lại gián tiếp ngoài cash trans thì phải care thêm cả non-cash trans + adjustment (Thêm 1 cái GAP nữa).
Câu hỏi của mình đang muốn hỏi rõ liệu có phương pháp nào xây financial model mà chỉ đi từ cash trans mà không xuất phát từ PL để ra OCF? Vì nền tảng để đưa từ business model thành financel model là phải qua PL (Doanh thu, cấu trúc chi phí (Opex/Capex, Fixed/Variable cost,...) + adjustment để ra được OCF, rồi sau đó mới tính đến ICF (một phần bao gồm vốn lưu động tài trợ cho Opex và dòng tiền phát sinh chỉ dựa trên tăng giảm nhu cầu vốn) và FCF. Nếu có mình chỉ cần bạn cho mình keyword để google hoặc link tham khảo.
2. Về độ phức tạp thì cụ thể mình đang nói đến quá trình từ dữ liệu chi tiết đã có trên hệ thống đến khi lên được CF. Còn mình cảm giác bạn đang tập trung vào cả quá trình từ khi nghiệp vụ phát sinh thực tế đến khi lên được CF. Hai cái này khác nhau khá nhiều vì góc nhìn của bạn bao gồm cả việc tổ chức ghi nhận nghiệp vụ đúng cũng như hoạt động audit các nghiệp vụ đó => direct phức tạp hơn nhiều. Nhưng xét về mức độ phức tạp để lập CF từ data có trên hệ thống, CF trực tiếp chỉ tính toán từ cash-trans, trong khi CF gián tiếp tính toán cả từ non-cash trans. Và cái phức tạp nó không đến từ các mục trừ nhanh trên BS là ra, nó đến từ việc tính toán adjustment.
Các bút toán trung gian hay revert các hệ thống phần mềm kế toán hay ERP đều có các cơ chế để mapping và việc develop CF trực tiếp đỡ tốn effort hơn nhiều, vì cái CF trực tiếp nó không bị impact bởi các phương pháp kế toán khác nhau. Còn với CF gián tiếp thì khác, với các công ty lớn và hoạt động trong các ngành đặc thù để hiểu hết được nguyên tắc tính adjustment của đơn vị thôi đã khó chứ chưa nói hệ thống hóa lại để develop chạy báo cáo một cách tự động.
Kết luận các công ty trên sàn dùng phương pháp nào vì nó dễ thì mình thấy hơi bias. Các công ty lên sàn mình có cơ hội được tiếp cận hệ thống kế toán thì họ đều lập được cả trực tiếp và gián tiếp, nên không thể nói vì cái này dễ hơn nên công bố cái đó. Mình thì thấy việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc nhiều hơn vào ý nghĩa quản trị, ý nghĩa với người đọc thông tin hơn. Riêng khối ngân hàng họ có mẫu báo cáo tài chính riêng, mình chưa hỏi trực tiếp được bạn bè của mình làm mảng này, nhưng tạm đoán có 2 lý do sau:
- CF trực tiếp dễ so sánh hơn, vì nó transparent hơn và không bị impact bởi các phương pháp xử lý kế toán (SEC cũng mới ra quy định bắt buộc các tổ chức tín dụng phải lập CF trực tiếp)
- Đặc thù ngành ngân hàng kinh doanh tiền nên việc show CF trực tiếp sẽ nhìn được quy mô kinh doanh dễ hơn nhiều so với CF gián tiếp.
Ngoài ra OCF trực tiếp của ngân hàng cũng không trực tiếp hoàn toàn như mẫu của các doanh nghiệp thông thường, OCF nó vẫn chịu điều chỉnh bởi thay đổi các khoản mục tài sản / vốn lưu động, vẫn là dạng lai.
3. Việc nhìn BS để trừ nhanh ra CF gián tiếp chỉ mang tính chất chống cháy đọc dòng tiền trong ngắn hạn (khả năng quản trị vốn lưu động). Còn để lên CF gián tiếp đầy đủ chỉ với PL, BS là điều không thể. CF gián tiếp đầy đủ ngoài giá trị về quản trị vốn lưu động nó còn mang ý nghĩa trong việc nhìn ra dòng OCF trước thay đổi VLĐ, tức là nhìn xem mô mình kinh doanh có tạo ra được tiền hay không trước (ý nghĩa về mặt dài hạn), rồi mới tính đến câu chuyện quản trị vốn lưu động (ý nghĩa về mặt ngắn hạn).
Mục đích của CF gián tiếp là nhìn ra tương quan giữa kết quả KD và dòng tiền trong hoạt động kinh doanh chính, cụ thể là OCF. Vì vậy ICF và FCF lập theo gián tiếp không có ý nghĩa gì nhiều. Bạn để ý mỗi khoản adjustment từ OCF đều có thể bắt cặp với 1 khoản mục khác ở ICF hoặc FCF để trở thành biến động của một khoản mục nào đó trên BS, nếu chơi full gián tiếp ở cả ICF và FCF thì bài toán lại quay về "trừ nhanh từ BS,PL" rồi, không tồn tại OCF trước thay đổi vốn lưu động nữa (Lấy số nhanh thì người ta hay dùng EBITDA đại diện cho OCF trước thay đổi VLĐ để tính model). Vì thế, để CF gián tiếp có ý nghĩa và tính được OCF trước thay đổi VLĐ, bắt buộc ICF và FCF phải là trực tiếp.
Về mấy quote của bác:
Cái này không liên quan đến việc trực tiếp hay gián tiếp nên mình không cmt.
Khả năng tạo tiền bản thân CF nó đã chứa các thông tin đó rồi, cái mình và bác đang bàn là nên nhìn theo trực tiếp hay gián tiếp, trực tiếp đơn thuần là hiệu quả tiền, gián tiếp mang thông tin liên kết giữa hiệu quả kinh doanh và hiệu quả tiền.
Cái này thì đồng ý 100%, nhưng bác dựa vào quote này để bảo meaning của CF gián tiếp thấp thì có vẻ không đúng lắm, mà mình thấy ngược lại đúng hơn. Lập bằng trực tiếp giống như bác đang tách biệt cash basic (CF) và accural basic (PL), nhưng gián tiếp nó nó lai nên nó chứa đựng thông tin về quan hệ và lý do sinh ra chênh lệch giữa hai phương pháp đó. Nó trả lời được câu hỏi lãi lỗ là A nhưng tại sao tiền lại là B, meaning nó nằm ở chỗ đó.
Bác có thể google và ra 1 tá các bảng so sánh kiểu trực tiếp thì "accuracy" hơn. Quan trọng google tiếp vì sao nó "accuracy" hơn thì nó nói sao. "accuracy" ở đây nên hiểu theo nghĩa dễ đọc dễ hiểu hơn, trực quan hơn, và dễ lập hơn chứ không phải chính xác hơn, vì đơn giản 2 phương pháp cho ra cùng 1 kết quả. "accuracy" của CF gián tiếp nó còn phụ thuộc vào cả các phương pháp xử lý, ước tính kế toán nữa nên đôi khi có sự di dịch trong các con số chi tiết, dễ sai sót, gây hiểu nhầm nếu người lập / người đọc không hiểu hết, đánh đổi lại nó có ý nghĩa quản trị cao hơn => cái này là lý do mình đánh giá CF gián tiếp khó lập hơn.
Nói chung cái GAP lớn nhất ở đây mình đang thấy là mình nhìn theo góc độ báo cáo phục vụ nhu cầu quản trị, còn bác đang cố gắng đi theo góc nhìn báo cáo phục vụ công bố thông tin, minh bạch và dễ so sánh theo tiêu chuẩn.
Thời gian làm Fin mình cũng phải work khá nhiều với các bạn kế toán, maybe không làm chi tiết nhưng đủ hiểu để đọc được báo cáo.
...
Cách học tốt nhất (với mình) là tự học để xử lý ngay và luôn pain point của công việc hiện tại => dư time => làm thêm việc khác => ra pain point => học =>... Nếu vẫn cần thì mình nghĩ nên học các khóa online của nước ngoài sẽ ok hơn.